Ο ρόλος της μουσικής στην ζωή μας

Η χαλάρωση που επιτυγχάνεται με τη μουσική προκαλεί συναίσθημα ευφορίας…

Όπως είχε γράψει και ο Πολύβιος “Ὄφελος πᾶσι μέν ἀνθρώποις ἀσκεῖν μουσικήν” (μτφ. είναι ωφέλιμο για τους ανθρώπους να ασκούνται στη μουσική). Η μουσική είναι πολιτισμός! Σε πιο προσωπικό επίπεδο, οξυγονώνει το μυαλό, είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να μάθεις να σκέφτεσαι και η συντροφιά που ποτέ δε θα χάσεις!

Οποιοδήποτε είδος μουσικής κι αν ακούμε, φαίνεται πως παίζει πρωταρχικό ρόλο στη ζωή μας, και μάλιστα συσχετίζεται με την έκφραση των πιο θετικών μας συναισθημάτων. H μουσική και η ψυχολογία. Όταν όμως απλώς ακούμε μουσική, τι γίνεται; Η μουσική αγγίζει και επηρεάζει τον άνθρωπο; Η κατάλληλη για τον κάθε άνθρωπο μουσική, οδηγεί στο πρώτο στάδιο της χαλάρωσης - στη μυϊκή υποτονία και στη συνέχεια στη συναισθηματική εφορία. Ως γνωστόν, οι περισσότεροι άνθρωποι επηρεάζονται συναισθηματικά από τη μουσική. Όταν κάποιος ακούει μια μουσική που του αρέσει, ενεργοποιούνται οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την απόλαυση της τροφής και του σεξ.

Η μουσική μπορεί να θεωρηθεί και ως ένας τρόπος άσκησης ή ψυχικής εκτόνωσης για πολλούς, αφού εκφράζει το ψυχικό μας συναίσθημα σύμφωνα με έρευνες ψυχολόγων. Δεν είναι λίγες οι φορές που η μουσική μας προσφέρει χαλάρωση και μας δίνει τη δυνατότητα να αποδράσουμε νοητά από την καθημερινότητα και να αφήσουμε το μυαλό μας να ονειρεύεται μέσα από την μουσική έτσι ώστε να ανεβάσουμε την διάθεση μας και να αφεθούμε στους ρυθμούς της. Η χαλάρωση που επιτυγχάνεται με τη μουσική μας προκαλεί διάφορα συναισθήματα, τις περισσότερες φορές ευφορίας, που ευνοεί όμως και μια καινούργια διαθεσιμότητα και μεγαλύτερη δεκτικότητα σε εξωτερικούς ερεθισμούς. Σε αυτό ακριβώς το στάδιο η μουσική παύει να είναι απλώς ένα στοιχείο χαλάρωσης και παίζει θεραπευτικό ρόλο. 

Τα τελευταία χρόνια είναι ευρέως γνωστή η θεραπεία μέσω των εικαστικών (art therapy), προέρχεται από δύο κυρίως τομείς: την εικαστική τέχνη και την ψυχολογία και σημαίνει τη χρήση των εικαστικών με θεραπευτικό σκοπό. Οι ανθρωπιστικές επιστήμες, στην προσπάθειά τους να βρουν έναν ευαίσθητο και αποτελεσματικό τρόπο να βοηθήσουν τον άνθρωπο, άρχισαν να ερευνούν την επίδραση της μουσικής στην ανθρώπινη ψυχολογία. Η έρευνα αυτή, στηριζόμενη στο ξεκίνημά της σε εμπειρικές παρατηρήσεις, τα τελευταία 30 χρόνια έχει συστηματοποιηθεί και γίνεται πλέον με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια. 

Η εφαρμογή των συμπερασμάτων, που προήλθαν από την έρευνα, για θεραπευτικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς, ονομάζεται μουσικοθεραπεία. Σκοπός αυτής της νέας επιστήμης, που ασχολείται με την ανθρώπινη συμπεριφορά, είναι η θεραπεία αυτής, μέσω της μουσικής. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τόσο ο όρος θεραπεία, όσο και ο όρος μουσική λαμβάνονται με την πλατιά τους έννοια. Σταδιακά το παιδί ανοίγει τους συναισθηματικούς του δρόμους, αποκτά αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση και καλύτερη αυτοεικόνα, ενώ μέσα από την ομάδα αναπτύσσεται η συλλογικότητα, η ενσυναίσθηση και η αλληλεγγύη, που τόσο απελπιστικά απουσιάζουν από τη ζωή μας. Η δεκτικότητα όλων των μαθητών στη μουσικοθεραπευτική διαδικασία και η προτίμησή τους από τη διδασκαλία της θεωρίας της μουσικής, είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Η μουσική χρησιμοποιείται από όλους ως ‘όχημα” για την ανακάλυψη της ταυτότητάς μας, της κοινωνικής θέσης αλλά και για τη δημιουργία σχέσεων, στο πλαίσιο της κοινωνικοποίησης του ατόμου.

Γενικά, η μουσική αποτελεί και ένα στοιχείο ψυχολογικής ανάτασης κι αυτός είναι ο κύριος λόγος που οι αθλητές ακούν γρήγορα τραγούδια ή γενικότερα τραγούδια της αρεσκείας τους πριν από το αγώνισμά τους. Επίσης, η μουσική επηρεάζει ακόμη και τους πελάτες ενός σούπερ μάρκετ ή τα άτομα που απολαμβάνουν το φαγητό τους στα εστιατόρια. Η ποπ και γενικά η μουσική γρήγορου ρυθμού έκανε τους πελάτες να κινούνται πιο γρήγορα και να καταναλώνουν τις μερίδες τους, σε αντίθεση με την αργή και χαλαρωτική μουσική.

Ακόμη, μετά από κάποιο χειρουργείο μικρού βαθμού, το άκουσμα μουσικής καταπολεμά το άγχος. Συνολικά, η μουσική αποτελεί μία μεταβλητή που επηρεάζει την σκέψη, τον τρόπο δράσης και γενικά τον άνθρωπο και σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να περιθωριοποιείται ή να παραμερίζεται στην προσπάθεια για ψυχολογική ανάταση των ανθρώπων. Eρευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ μελέτησαν 250.000 άτομα για 10 χρόνια, προκειμένου να συνδυάσουν τα μουσικά γούστα με την ψυχολογία και τις κοινωνικές περιόδους. Είναι η πρώτη μελέτη που εξετάζει τη σχέση των ανθρώπων με τη μουσική από την εφηβεία ως και τη μέση ηλικία. Συγκεκριμένα οι ερευνητές ομαδοποίησαν τους συμμετέχοντες σε πέντε ευρείες κατηγορίες με βάση τα συνήθη μουσικά γούστα κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου:

Το 1ο στάδιο – Έντονη Μουσική

Σε αυτό το στάδιο κυριαρχούν τα πολύ έντονα ακούσματα, όπως πάνκ και μέταλ, και οι έφηβοι  αναζητούν την ταυτότητά τους στον κόσμο. Η έντονη μουσική είναι επιθετική με ξεσπάσματα και δυνατούς ήχους, που ταιριάζουν με την επαναστατική φύση της εφηβείας.

Το 2ο στάδιο – Σύγχρονη  μουσική

Από την πανκ και τη ραπ , οι νέοι ενηλικιώνονται και ακούνε σε αυτό το στάδιο σύγχρονη ηλεκτρονική μουσική . Τα ακούσματα αυτά υποδηλώνουν την αυτονομία της πρώτης φάσης στην ενήλικη ζωή και την επιθυμία τους για σχέσεις και παρέες, κυρίως όμως για αποδοχή από τους άλλους. Άλλωστε αυτά τα ακούσματα συνοδεύουν τις παρέες σε χώρους διασκέδασης. 

Το 3ο στάδιο – Γλυκιά μουσική

Η χορευτική και ρομαντική μουσική κυριαρχούν περισσότερο σε αυτό το στάδιο και συνήθως αντανακλά και την αναζήτηση συντρόφου για οικογένεια.

Το 4ο στάδιο – Κλασσική  μουσική

Τζαζ και κλασική μουσική χαρακτηρίζουν την εκλεπτυσμένη φάση της κατασταλαγμένης κοινωνικής ζωής και συνήθως της επιτυχημένης.

Το 5ο στάδιο – Παραδοσιακή  μουσική

Στη φάση της ηλικιακής ωρίμανσης, ακούσματα πιο παραδοσιακά, όπως τραγούδια της πατρίδας του καθενός, ταυτίζονται με εκείνους που έχουν ανάγκη να νοσταλγήσουν και να αναπολήσουν την μουσική της γενέτειρας πατρίδας. 

Η αυτο-έκφραση μέσω της μουσικής , βοηθά στην επίλυση των εσωτερικών συγκρούσεων και προβλημάτων, λειτουργεί σαν γέφυρα  για να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του ατόμου, του επιτρέπει να εκτονώσει, να εκφράσει και να διαχειριστεί καλύτερα την συμπεριφορά του και να δώσει διεξόδους σε πιθανές ανησυχίες και προβληματισμούς. 

Η Διαχείριση της επιτυχίας

«Τα κατάφερα! Πέτυχα στο πανεπιστήμιο!»

Πως, όμως, η επιτυχία αυτή εκδηλώνεται στην συμπεριφορά των μαθητών και του ευρύτερου περιβάλλοντος; Γιατί κάποιοι άνθρωποι κατορθώνουν να επιτύχουν ενώ άλλοι όχι; Τι είναι αυτό που κάνει τη διαφορά και τους κάνει να ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους; Η επιτυχία σίγουρα δεν είναι θέμα τύχης. 

Ένα από τα πιο σημαντικά βήματα του δρόμου σας προς την επιτυχία είναι η θετική σκέψη. Αντίθετα η απαισιοδοξία, οι αμφιβολίες για τον εαυτό μας και οι δυνατότητες που έχουμε ώστε να επιτύχουμε υποσκάπτουν το στόχο, δρουν αποθαρρυντικά και στο τέλος ανασταλτικά. Ίσως να ακούγεται σαν σχήμα οξύμωρο αλλά η αποτυχία είναι αναπόσπαστο κομμάτι του δρόμου σας προς την επιτυχία. Είναι αποδεδειγμένο ότι οι επιτυχημένοι άνθρωποι έχουν να θυμούνται πολλές αποτυχίες στην πορεία τους μέχρι να φθάσουν στην επιτυχία, γι’ αυτό και την αποτυχία δεν πρέπει να την αξιολογούμε αρνητικά.

Βάζοντας έναν στόχο υπάρχουν κυρίως δύο ενδεχόμενα αποτελέσματα: επιτυχία ή αποτυχία. Η επιτυχία συνήθως φέρνει την ευχαρίστηση, την ικανοποίηση από τον εαυτό  μας και δίνει ώθηση στο άτομο να θέσει και  επόμενους στόχους. Η αποτυχία από την άλλη μεριά πολλές φορές μπορεί να πεισμώσει το άτομο και να το οδηγήσει να προσπαθήσει ακόμη περισσότερο όμως μπορεί και να το οδηγήσει σε απογοήτευση με συνέπεια να μειώσει την επιθυμία μιας επόμενης νέας προσπάθειας.

Πέρα από τον φόβο της αποτυχίας υπάρχει και ο φόβος της επιτυχίας δηλαδή πολλοί άνθρωποι μπορεί να νομίζουν ότι φοβούνται την αποτυχία ενώ ουσιαστικά αυτό που φοβούνται είναι η ενδεχόμενη επιτυχία. Εάν σκεπτόμενοι την επιτυχία κάνετε σκέψεις του τύπου «και ποιος είμαι εγώ για να φθάσω εκεί;», «δεν το αξίζω αυτό» ή «δεν είμαι αρκετά καλός για να επιτύχω αυτό που ονειρεύομαι», ίσως φοβάστε την επιτυχία επειδή νιώθετε ότι δεν την αξίζετε. Ίσως επίσης να κάνετε αρνητικούς συσχετισμούς συνδέοντας την επιτυχία με καταστάσεις όπως η μοναξιά, η απώλεια ουσιαστικών σχέσεων ή η εγωιστική συμπεριφορά. 

Η επιτυχία όμως μπορεί να είναι απόλυτα ισορροπημένη και να επεκτείνεται σε όλους τους τομείς της ζωής σας. Στο σημείο αυτό να θέσουμε το σημαντικό ερώτημα. Πως θα διαχειριστούμε την επιτυχία μας; Η απάντηση είναι αβίαστη. Η οικονομική ή επαγγελματική επιτυχία  δεν είναι απαραίτητο να θέτει σε κίνδυνο τις σχέσεις σας. Για να επιτύχετε, προσπαθήστε να αποβάλλετε τυχόν αρνητικά συναισθήματα που μπορεί να έχετε για την επιτυχία ή τις αμφιβολίες για τον εαυτό σας. Κάθε άνθρωπος αξίζει να επιτύχει, γιατί όχι και εσείς;

Ο κάθε μαθητής που πέτυχε το στόχο του, οφείλει να αποδεχτεί τον πραγματικό του εαυτό για να ξεκινήσει «το δικό του  νέο ταξίδι». Θα λέει: «εγώ είμαι αυτός που είμαι και θα καταβάλω προσπάθεια ώστε να επιτευχθεί ο  νέος στόχος μου».  Έτσι κάθε προσπάθεια καλής απόδοσης και αποδεκτής συμπεριφοράς θα φαίνεται ότι είναι πραγματική και ο μαθητής θα προσπαθήσει τόσο όσο οι δυνάμεις του επιτρέπουν. 

Τι θα κάνατε εάν ξέρατε ότι δεν υπάρχει περίπτωση να αποτύχετε; Εάν υποθέσουμε ότι με έναν μαγικό τρόπο σας δινόταν η πληροφορία πριν από την δοκιμασία ότι τελικά θα καταφέρετε να φθάσετε στον σκοπό σας μέσα στο χρονικό περιθώριο που είχατε θέσει, τι θα άλλαζε στον τρόπο που νιώθετε και συμπεριφέρεστε σήμερα; Αρχίστε  πλέον να συμπεριφέρεστε  με τη σιγουριά, την αυτοπεποίθηση και την ηθική ικανοποίηση του νικητή. Οι σκέψεις σας είναι «αυτο- εκπληρούμενες προφητείες», δηλαδή συχνά τείνουν να επαληθεύονται και στη ζωή. Εάν διαρκώς σκέπτεστε ότι κάτι είναι αδύνατο ή ότι δεν έχετε την ικανότητα να επιτύχετε, ίσως να μην αρχίσετε καν τη διαδρομή για την πραγματοποίηση των νέων ονείρων σας. Οι σκέψεις σας λοιπόν θα επαληθευτούν αργά ή γρήγορα.

Το ίδιο πρέπει να έχουμε στο νου μας και για τους άλλους που έχουμε γύρω μας. «Εσύ δεν είσαι όπως χρειάζεσαι να είσαι, εσύ δεν είσαι όπως ήσουν, εσύ δεν είσαι όπως συμφέρει εμένα, εσύ δεν είσαι όπως εγώ θέλω, εσύ είσαι όπως είσαι». Πλήρη εικόνα της πραγματικότητας, του εαυτού μας και των άλλων, θα έχουμε γονείς και μαθητές αν μπορέσουμε να κατανοήσουμε όλα τα παραπάνω. Να τα εσωτερικεύσουμε στις πραγματικές τους διαστάσεις χρειάζεται. Με τον τρόπο αυτό, καταφέρνουμε να σχεδιάσουμε, να δουλέψουμε και εν τέλει να φτάσουμε σε αυτή την ωριμότητα που θα μας κάνει εμάς και τους μαθητές-παιδιά μας ευτυχισμένα. Και τώρα  που έχουμε κατακτήσει την επιτυχία αλλά και στο μέλλον.

Κλείνοντας, το σημαντικότερο σημείο γύρω από το θέμα «στόχος- προσπάθεια-αποτέλεσμα», είναι να μη σταματάει κανείς να θέτει νέους στόχους και να κάνει όνειρα γιατί αυτό που δίνει αξία σε κάθε πιθανό αποτέλεσμα είναι η συναισθηματική επένδυση για τον στόχο η οποία έχει προηγηθεί και το ταξίδι της προσπάθειας για την επίτευξή του, με αυτόν τον τρόπο δηλαδή θα διαχειριστούμε την επιτυχία.

Κατάθλιψη και μελαγχολία

Δυο λέξεις  γνωστές, οι οποίες χρησιμοποιούνται στην καθημερινότητα από όλους μας, εννοιολογικά όμως σε πολλούς παραμένουν άγνωστες με αποτέλεσμα κάποιες  φορές  να μας οδηγούν σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Όταν, η θλίψη αντί να μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου γίνεται πιο έντονη εμποδίζοντας τις φυσιολογικές δραστηριότητες της καθημερινότητας, τη δουλειά, τη διατροφή, τον ύπνο και τις στενές μας σχέσεις, τότε είναι πιθανόν να υποφέρουμε από κατάθλιψη και να χρειαζόμαστε τη βοήθεια κάποιου ειδικού για να την αντιμετωπίσουμε. Με άλλα λόγια, αυτό που χαρακτηρίζει την κατάθλιψη και τη διαχωρίζει από τη μελαγχολία, δεν είναι η παρουσία των αρνητικών αισθημάτων αλλά η μεγάλη ένταση και η μακρά τους διάρκεια.

Η μελαγχολία  χαρακτηρίζεται από συνεχή και επίμονη θλίψη, υπερβολική και ανεξήγητη με βάση τους εξωτερικούς παράγοντες, από ελάττωση όλων των ψυχικών λειτουργιών, από αίσθημα ανικανότητας, ανεπάρκειας και ενοχής, από τάση αυτοκαταστροφής. Η μελαγχολία μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ψυχική νόσο. Δεν είναι σπάνια η εμφάνιση πρόσκαιρης μελαγχολία κατά την εφηβεία, η οποία συνδέεται με την οργανική και ψυχική ωρίμανση αυτής της περιόδου. Πιο συγκεκριμένα η ιατρική-επιστημονική προσέγγιση της είναι γνώριμη σε μας με το ιατρικό όνομα της «κατάθλιψη».Να διευκρινίσουμε, ότι  η κατάθλιψη διαφέρει από την Κλινική Κατάθλιψη η οποία χαρακτηρίζεται από συμπτώματα που διαρκούν πάνω από δύο εβδομάδες και είναι τόσο σοβαρά ώστε να επεμβαίνουν στην καθημερινότητα ενός ατόμου.

Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που κάποιος σκέφτεται και πράττει. Η αντίληψη που κρατά το άτομο για τον κόσμο κατέχεται από εξαιρετικά απαισιόδοξα σενάρια. Δεν υπάρχουν προσδοκίες ότι τα πράγματα μπορεί να βελτιωθούν και το δυσκολότερο από όλα είναι ότι το άτομο αισθάνεται υπεύθυνο για αυτό. Μέσα σε αυτή την απαισιόδοξη αντίληψη το άτομο υπό-εκτιμά τις δυνατότητες και δεξιότητες του. Ως χαρακτηριστικά της κατάθλιψης είναι:

• Αρνητική διάθεση
• Ανημποριά και έλλειψη ελπίδας
• Ανηδονία και απώλεια ευχαρίστησης
• Άγχος και φοβίες
• Διαταραχή τον ύπνου και όρεξης για φαγητό
• Κόπωση και εξάντληση (απώλεια ενέργειας)
• Σκέψεις ενοχής ή/και αδεξιότητας ή χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Αυτοκτονικές σκέψεις
• Δυσκολία στη συγκέντρωση και έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών (επιβράδυνση σκέψης, κινήσεων, απώλεια μνήμης).

Πιθανές  αφορμές  που βοηθούν την εμφάνιση της περιλαμβάνουν γεγονότα όπως: η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, η συνεχής μοναξιά, η ανεργία, η χρόνια ασθένεια, συνεχής συγκρούσεις στο σπίτι ή στην εργασία, συζυγικά προβλήματα, η γέννηση παιδιού, μια τραυματική εμπειρία. Η σωστή διαχείριση από το άτομο και το περιβάλλον του καθώς και η ορθή αντιμετώπιση  από την εμφάνιση κιόλας των πρώτων συμπτωμάτων, μπορεί ν΄ αποδειχτεί καθοριστική για την πορεία της μελαγχολίας και την εξέλιξη της σε κατάθλιψη.

Η Ψυχοθεραπεία είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους να θεραπευτεί η κατάθλιψη. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι με τις ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις το άτομο βιώνει ανακούφιση από τα συμπτώματα, και στο τέλος της θεραπείας νιώθει πιο δυνατός και εφοδιασμένος κατέχοντας ένα νέο τρόπο διαχείρισης στο να νιώσει πάλι ενεργητικός και μαχητικός.

Ιδιαίτερα με τη Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπευτική παρέμβαση και την Ψυχοθεραπευτική Υποστήριξη, το άτομο όχι μόνο εκπαιδεύεται σε τεχνικές τροποποίησης των δυσλειτουργικών ή αρνητικών δομών σκέψης και συμπεριφοράς, αλλά επίσης μαθαίνει να διαχειρίζεται τις ανεπιθύμητες συνέπειες της διαταραχής σε ποικίλες περιοχές της ζωής του. Η θεραπεία της καταθλιπτικής διαταραχής έχει πολύ θετικά αποτελέσματα, όσο το συντομότερο δυνατόν, αναζητήσει κάποιος ψυχολογική υποστήριξη. Η αιτιολογία της  κατάθλιψης, οφείλεται κυρίως σε βιολογικούς παράγοντες (κληρονομικότητα), η ψυχοθεραπεία έχει καλύτερα αποτελέσματα σε συνδυασμό με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και ψυχιατρική επίβλεψη. 

Πρωταρχικός στόχος της ψυχοθεραπείας είναι να ενδυναμώσει τον ασθενή να αποδεχθεί την παρούσα κατάσταση και να συμφιλιωθεί με τη θλίψη του, ώστε να μπορέσει σταδιακά να ενισχύσει το δυναμικό του, που βρίσκεται σε αδράνεια. Αρκετές έρευνες της τελευταίας δεκαετίας δείχνουν ότι η συστηματική συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης και φυσικές δραστηριότητες, μειώνουν τα επίπεδα της κατάθλιψης. Τα άτομα με κατάθλιψη τείνουν να κάνουν καθιστική ζωή και να μην ασχολούνται με σπορ και φυσικές δραστηριότητες.

Έτσι, τίθεται ένα ερώτημα αν είναι η κατάθλιψη που δημιουργεί τάσεις αδράνειας ή αν η καθιστική ζωή επιτείνει το πρόβλημα της κατάθλιψης. Βεβαίως, είναι πλέον παραδεκτό, ότι τα σπορ και οι φυσικές δραστηριότητες συνεισφέρουν στη σωματική και την ψυχική υγεία των ατόμων. Επιπλέον, τα άτομα που είναι κινητικά δραστήρια έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κατάθλιψη. 

Η ευτυχία είναι απόφαση

Το μυστικό της ευτυχίας υπάρχει μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Μια ενδιαφέρουσα ομιλία στα TED. 

Είμαστε πιο ευτυχισμένοι όταν παίρνουμε αυτό που θέλουμε, τη στιγμή που το θέλουμε; Ή μήπως όχι; Κι όμως η επιστήμη λέει «όχι».

Η ευτυχία εξαρτάται από εμάς. Μπορούμε να συνθέσουμε την ευτυχία. Και αυτό δεν εξαρτάται τόσο από τις εξωτερικές συνθήκες όσο από αυτό που έχουμε στο κεφάλι μας. Σαν ένα Ψυχολογικό Ανοσοποιητικό Σύστημα, παρουσιάζει ο ψυχολόγος Νταν Γκίλμπερτ την ευτυχία, το οποίο μας επιτρέπει να αλλάζουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα. Μέσα από μια ομιλία γεμάτη χιούμορ αλλά και επιστημονικά δεδομένα, μοιράζεται το μυστικό της «συνθετικής ευτυχίας».

Πηγή: www.doctv.gr

Το multitasking… αλλάζει τον ανθρώπινο εγκέφαλο

Άλλη μια επιστημονική έρευνα παρέχει ενδείξεις ότι η σύγχρονη τεχνολογία αλλάζει τον ανθρώπινο εγκέφαλο, ιδίως αν κανείς ταυτόχρονα βλέπει τηλεόραση, «σερφάρει» στο διαδίκτυο, ενώ «τσεκάρει» στο κινητό του τα μηνύματα που έχει στο facebook.

Η νέα βρετανική μελέτη δείχνει ότι όσοι είναι φανατικοί χρήστες ηλεκτρονικών συσκευών, χρησιμοποιώντας παράλληλα ή εναλλάσσοντας διαδοχικά ταμπλέτες, “έξυπνα” κινητά τηλέφωνα, τηλεόραση κ.ά., εμφανίζουν μεταβολές στη φαιά ουσία σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, η οποία σχετίζεται με τα συναισθήματα.

Οι ερευνητές δεν αποκλείουν -αλλά δεν μπορούν και να βεβαιώσουν κατηγορηματικά (προς το παρόν τουλάχιστον)- ότι αυτή η συνήθεια (multitasking) έχει ως συνέπεια να αυξάνεται εν καιρώ ο κίνδυνος στους συγκεκριμένους ανθρώπους για συναισθηματικά προβλήματα, όπως δυσκολία συγκέντρωσης, άγχος και κατάθλιψη.

Οι ερευνητές του Κέντρου Σάκλερ για τη Συνείδηση του Πανεπιστημίου του Σάσεξ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «PLoS One», μελέτησαν με ειδικές τεχνικές λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI) τους εγκεγφάλους 75 εθελοντών, τους οποίους προηγουμένως είχαν ρωτήσει αναλυτικά για τις συνήθειές τους σχετικά με τη χρήση διάφορων ηλεκτρονικών συσκευών, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι μια περιοχή του εγκεφάλου, ο πρόσθιος φλοιός του προσαγωγίου, είναι μικρότερος σε όσους χρησιμοποιούν τις περισσότερες συσκευές ταυτόχρονα, ενώ έχει και μικρότερη πυκνότητα φαιάς ουσίας.

Η εν λόγω περιοχή εμπλέκεται στη ρύθμιση των συναισθημάτων, στην λήψη των αποφάσεων, στον έλεγχο των ορμών, στην ενσυναίσθηση (συναισθηματική κατανόηση των άλλων) κ.ά.

Οι ερευνητές δεν αποκλείουν ότι η συχνή και εκ παραλλήλου χρήση συσκευών μπορεί να βλάψει τον εγκέφαλο και τη συναισθηματική ισορροπία, ιδίως ενός νέου.

«Είναι σημαντικό να αποκτήσουμε επίγνωση ότι ο τρόπος που αλληλεπιδρούμε με τις συσκευές, μπορεί να αλλάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αυτές οι αλλαγές μπορεί να συμβαίνουν στο επίπεδο της δομής του εγκεφάλου», δήλωσε ο ερευνητής, που αναγνώρισε ότι είναι ακόμη άγνωστο με ποιό ακριβώς τρόπο η τεχνολογία μπορεί να επιφέρει αυτές τις εγκεφαλικές μεταβολές; Όπως είπε, χρειάζεται μια νέα μεγαλύτερη έρευνα για να φωτίσει περισσότερο το ζήτημα.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι ο εγκέφαλος είναι αρκετά εύπλαστος, με αποτέλεσμα να αλλάζει ακόμη και δομικά λόγω της παρατεταμένης έκθεσής του σε νέα περιβάλλοντα και εμπειρίες.

Οι νευρώνες (τα εγκεφαλικά κύτταρα) και οι μεταξύ τους συνάψεις συνεχώς μεταβάλλονται υπό την επίδραση των καθημερινών εμπειριών, ενώ ορισμένες αλλαγές -λόγω της μακρόχρονης μάθησης- μπορεί να είναι πιο μόνιμες.

Για παράδειγμα, διεθνώς γνωστή είναι η έρευνα που αποκάλυψε προ ετών ότι οι ταξιτζήδες του Λονδίνου έχουν μεγαλύτερη μια περιοχή του εγκεφάλου, τον ιππόκαμπο, που εμπλέκεται στην μνήμη και στην πλοήγηση στον χώρο (κάτι ανάλογο πιθανότατα συμβαίνει στους ταξιτζήδες και άλλων πόλεων ανά τον κόσμο).

Πηγή: geekarena.gr

Ο σκύλος της κατάθλιψης

Τι είναι αυτός ο μαύρος σκύλος που μας ακολουθεί; Ένα επιμορφωτικό βίντεο για την κατάθλιψη και την αντιμετώπισή της.

Ας φανταστούμε την κατάθλιψη σαν ένα μαύρο σκύλο που μας ακολουθεί παντού. Αυτός ο σκύλος μεγαλώνει ή μικραίνει, ανάλογα με το πώς τον αντιμετωπίζουμε. Γίνεται μικρός και χαριτωμένος όταν είμαστε καλά, τεράστιος και επιθετικός όταν έχουμε κατάθλιψη.

Η κατάθλιψη είναι μια κατάσταση, η οποία επηρεάζει όχι μόνο εμάς, αλλά και τους γύρω μας. Και το πώς θα τη χειριστούμε είναι στο χέρι μας. Με λίγη βοήθεια, ο «μαύρος σκύλος» μπορεί να μείνει μικρός και χαρούμενος. Όμως πολλοί φοβούνται να μιλήσουν για αυτή.

Το βίντεο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σπάει τα ταμπού της κατάθλιψης και ενημερώνει με τον πιο κατανοητό τρόπο για το πώς θα κρατήσουμε το σκύλο μας «μικρό».

Πηγή: doctv.gr

ΕΡΕΥΝΑ: Τα βιβλία μας κάνουν καλό

Δεν είναι μόνο θέμα φετίχ το «χάρτινο διάβασμα» αλλά και ευεργετικό για την υγεία.

Ξέρουμε ότι το διάβασμα κάνει καλό στο μυαλό και στην ψυχή. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι μόλις 6 λεπτά διαβάσματος τη μέρα μειώνουν το στρες μέχρι και 68% ενώ βοηθούν το μυαλό να παραμείνει κοφτερό μέχρι να κλείσουμε τα 100. Νέες έρευνες έρχονται να δείξουν ότι είναι σημαντικό ακόμα και το φυλλομέτρημα ενός κανονικού, μη ηλεκτρονικού βιβλίου, όταν μιλάμε για τις ευεργετικές ιδιότητες του διαβάσματος. 

Πρόσφατη μελέτη διαπιστώνει ότι οι αναγνώστες που διάβασαν μια ιστορία μυστηρίου μέσω ενός e-reader Kindle θυμούνταν λιγότερα γεγονότα της ιστορίας, από αυτούς που διάβασαν την ίδια ιστορία σε βιβλίο με χάρτινες σελίδες. Η επικεφαλής της έρευνας Anne Mangen του Πανεπιστημίου Stavanger της Νορβηγίας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι συναισθηματικές αντιδράσεις όσων διάβαζαν το βιβλίο σε ηλεκτρονική μορφή ήταν επίσης ηπιότερες και με λιγότερη ενσυναίσθηση απέναντι στους χαρακτήρες.

Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι αυτό έχει να κάνει με τη μειωμένη διαδραστικότητα με το e-reader. Διότι όταν διαβάζουμε σε χαρτί συνδράμει και η αίσθηση της αφής. Το βιβλίο ξεδιπλώνεται, η ιστορία προχωράει, οι σελίδες μειώνονται καθώς η περιπέτεια φτάνει στο τέλος της και η αγωνία γιγαντώνεται. Όλο αυτό αυξάνει και τη μακροπρόθεσμη μνήμη του αναγνώστη. 

Τα χάρτινα βιβλία όμως βοηθούν επίσης και σε περιπτώσεις αϋπνίας. Οι έρευνες δείχνουν ότι η ανάγνωση ενός βιβλίου μία ώρα πριν τον ύπνο βάζει τον εγκέφαλο σε μια ζώνη διαφορετική από εκείνη στην οποία μπαίνει όταν διαβάζουμε ηλεκτρονικά. Αυτή η νέα ζώνη ετοιμάζει κατάλληλα το σώμα για ύπνο.

Έξτρα tip: υπάρχει και είδος βιβλίου που συντελεί στον καλό ύπνο. Οι επιστήμονες προτείνουν ένα καλό, ελαφρώς παλιομοδίτικο ή κλασικό μυθιστόρημα. Η Τζέιν Όστεν είναι εντάξει, γιατρέ μου;

[Πηγή: doctv, mic, Guardian]