Αδελφικές Σχέσεις

Η ψυχολογία έχει επικεντρωθεί στις σχέσεις και στην αλληλεπίδραση των ρόλων μέσα στην οικογένεια, ώστε να ερευνηθεί η ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου. Σημαντικό ρόλο έχει η αδελφική σχέση μέσα στην οικογένεια, όσον αφορά την διαμόρφωση των σχέσεων και την διάπλαση του χαρακτήρα, επηρεάζοντας τις σχέσεις  μέσα στην οικογένεια και με τους γύρω μας.

Ποια είναι όμως η μοναδικότητα των αδελφικών σχέσεων;

Το γεγονός πως έχεις γεννηθεί από τον ίδιο άνθρωπο και πως έχεις μεγαλώσει στην ίδια οικογένεια δημιουργούν, όπως είναι φυσικό, συνθήκες για μοναδικά στενές  σχέσεις. Οι αδελφικές σχέσεις είναι  οι πιο μακρόχρονες και σταθερές στη ζωή μας.  Αντίθετα με ότι μπορεί να συμβεί στις φιλικές σχέσεις, τα αδέλφια  δεν μπορούμε ποτέ να τα βγάλουμε ή να τα εξαφανίσουμε  εντελώς από τη ζωή μας. Ακόμα και αν έχουμε διακόψει κάθε σχέση μαζί του, συνεχίζουμε να συναντιόμαστε σε διάφορα κοινωνικά γεγονότα της ζωής, όπως κηδείες, γάμους, βαφτίσεις, αποφοιτήσεις, κληρονομικές υποθέσεις κτλ.

Μέσα από τη σχέση με τα αδέλφια του το παιδί διδάσκεται αυθόρμητα ηθικές και κοινωνικές συμπεριφορές πριν το σχολείο, με τρόπο απλό και φυσικό δοκιμάζει πρακτικά έννοιες και συμπεριφορές όπως είναι η ειλικρίνεια, η υπομονή, η αγάπη, το μοίρασμα, η προσαρμογή,  η προστασία, η συνεργασία, η υποστήριξη  και η αλληλοβοήθεια.

 Οι περισσότεροι γονείς υπερασπίζονται αδιαπραγμάτευτα πως αγαπούν εξίσου ισότιμα  όλα τους τα παιδιά, μπορεί η αντιπαλότητα και η αντιζηλία μεταξύ αδελφών να οφείλεται ακριβώς στο γεγονός πως οι γονείς τρέφουν ή εκφράζουν  διαφορετικά αισθήματα για το κάθε παιδί , κάτι το οποίο διαισθάνονται και γίνεται αντιληπτό. Κάποιο παιδί μπορεί να είναι η «αδυναμία» ενός γονιού, ενώ ένα άλλο να είναι  «δύσκολο ως χαρακτήρας » στο χειρισμό του και την διαπαιδαγώγηση του, με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολο για το γονιό να δείξει την αγάπη του προς αυτό. Ίσως ένα παιδί να έχει κάποια χαρακτηριστικά του γονιού που ο ίδιος δεν αποδέχεται στον εαυτό του ή, αντίθετα, που του αρέσουν ιδιαίτερα ή να διαθέτει χαρακτηριστικά ενός αγαπητού ή μη αγαπητού  συγγενή ή  συντρόφου, καθορίζοντας έτσι  τα αισθήματα του γονιού προς το παιδί.

Οι αδελφικές σχέσεις είναι καθοριστικές και συντελούν σε ένα βαθμό στην ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων, αποτελούν το κύριο πλαίσιο, όπου το παιδί μαθαίνει να  συναντά και να αποδέχεται τον άλλο, να σχετίζεται μαζί του και να διαχειρίζεται τα συναισθήματα   που του προκαλεί το αποτέλεσμα αυτής της σχέσης. Είναι αναμενόμενο  στην αρχή να διεκδικεί  την αποκλειστικότητα των γονιών του και να επιθυμεί να κατέχει ότι και ο «αντίζηλός» του. Το συναίσθημα αυτό είναι εποικοδομητικό γιατί τον ωθεί να ενδιαφερθεί για τον άλλο. Στη συνέχεια μαθαίνει να διαφοροποιείται και να οριοθετείται σε σχέση με τον άλλο. Η οικογένεια αποτελεί τον κατ’ εξοχήν χώρο όπου μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε τις συγκρούσεις, εσωτερικές και εξωτερικές. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργήσαμε σ’ αυτό το πεδίο  είναι σημαντικός  για τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσουμε και στις μετέπειτα σχέσεις της ζωής μας.

Πότε πρέπει οι γονείς να προβληματιστούν;
H ζήλια, οι αντιπαραθέσεις, οι διαφωνίες  και ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα αδέλφια είναι φυσιολογικά και πάντα  υπάρχουν. Τα προβλήματα ξεκινούν και οι γονείς πρέπει να ανησυχήσουν και να το αντιμετωπίσουν, όταν οι εντάσεις δεν εξομαλύνονται, είναι συχνές, με διάρκεια  και τα παιδιά δεν ηρεμούν με κανένα πρόσωπο και με κανένα  κάποιο τρόπο. Όταν τα παιδιά αρχίζουν να φαίνονται εκδικητικά μεταξύ τους για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά τον τσακωμό που έγινε. Όταν αρχίζουν να εκδηλώνουν κρυφά και ύπουλα την επιθετικότητά τους, όταν οι γονείς απουσιάζουν, ή με άλλους μη αντιληπτούς τρόπους. Όταν τα παιχνίδια  μεταξύ τους ξεπερνούν τα όρια, τα χτυπήματα στα παιχνίδια τους καταλήγουν σε επικίνδυνες βολές και οι  προσβολές μεταξύ τους ντροπιάζουν την προσωπικότητα τους και  την αυτοεκτίμησή τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι γονείς χρειάζεται να παρέμβουν δυναμικά για την οριοθέτηση της κατάστασης και την λύση του ζητήματος, ιδιαίτερα όταν παραβιάζονται σημαντικοί κανόνες ασφάλειας κατά τη διάρκεια των παιχνιδιών και  όταν τελικά νιώθουν ότι δεν μπορούν να τα εμπιστευτούν να παίξουν με ασφάλεια. Είναι χρήσιμο οι γονείς να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό ψυχολόγο για την διαχείριση του θέματος.

Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης των παιδιών:
-Οι γονείς είναι βοηθητικό αρχικά  να μην επεμβαίνουν πυροσβεστικά  μόλις αρχίζει ο τσακωμός αλλά  ας περιμένουν παρατηρώντας το συμβάν μήπως τα παιδιά μπορέσουν να επιλύσουν μόνα τους τη διαφωνία τους.
-Αν η ένταση συνεχιστεί και  αρχίζουν να μιλούν άσχημα κάνοντας χειρονομίες,  πρέπει να παρέμβουν για να δουν τι συμβαίνει. Εκείνη τη στιγμή τα παιδιά δεν μπορούν να ακούσουν διδακτικά πράγματα, αυτό θα γίνει έπειτα σε ήρεμες συνθήκες.

-Μπορούν όμως να προτείνουν  στα παιδιά, πώς θα μπορούσε το καθένα να κάνει μια αμοιβαία υποχώρηση, ή να αποχωρήσει για να ηρεμήσει σε άλλο δωμάτιο ή να εκφραστεί με ήρεμο τρόπο και ύφος, για να λυθεί η αντιπαράθεση τους.
-Είναι σημαντική η υπενθύμιση και η συνέπεια της εφαρμογής των οικογενειακών κανόνων που έχουν συμφωνηθεί για όλους.

Τέλος, σημαντικό ρόλο παίζουν η ανατροφή  και τα βιώματα που είχε ο ίδιος ο γονιός ως παιδί και  σχέση με τους δικούς του γονείς και τα  αδέλφια και  πώς είναι η ζωή του δομημένη, τη χρονική περίοδο που μεγαλώνει το δικό του  παιδί. Όλοι αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν καθοριστικά την αντιμετώπιση και τα αισθήματα ενός γονιού προς το παιδί του, και τα αισθήματα αυτοεκτίμησης και αυτοσεβασμού   του ίδιου του παιδιού και κατ’ επέκταση την εκτίμηση και το σεβασμό  για άλλα  σημαντικά πρόσωπα, όπως είναι οι γονείς και  τα αδέλφια του.

Σεξουαλική ταυτότητα στην εφηβεία.

Η εφηβεία είναι μια περίοδος που οι νέοι επεξεργάζονται και χτίζουν  τις σχέσεις τους με τους φίλους ,το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, αλλά και τους ερωτικούς συντρόφους. Παρά τον ενθουσιασμό, τον παρορμητισμό,  το φλερτ και την σεξουαλική επιθυμία, συχνά προκαλείται  άγχος στους εφήβους. Μια δύσκολη κατάσταση για τους νέους είναι όταν προσελκύονται  από άτομα του ίδιου φύλου.

Ο σεξουαλικός πειραματισμός και  προσανατολισμός ορίζει το φύλο που ελκυόμαστε σωματικά και συναισθηματικά. Η έλξη, αφορά άτομα του αντίθετου ή του ίδιου φύλου. Οι έφηβοι έχουν σεξουαλικό προσανατολισμό, διέγερση  και αγάπη ακόμα και όταν  δεν είναι  σεξουαλικά ενεργοί, αλλά είναι από πολύ νωρίς συναισθηματικά ενεργοί, όσον αφορά την επιθυμία για επαφή και την συνεύρεση  με άλλο άτομο.

Η έφηβοι συχνά έχουν  συμπεριφορά με στοιχεία  ωριμότητας, αλλά ταυτόχρονα η συμπεριφορά τους μπορεί να χαρακτηρίζεται από μια αθώα παιδικότητα κατά την διάρκεια της  μετάβασή τους προς την ενήλικη ζωή.

 Οι έφηβοι αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους μέσα από τους διάφορους ρόλους και σχέσεις που δημιουργούν. Μπορεί να είναι φίλοι, συμμαθητές, συναθλητές κτλ και ταυτόχρονα να ανήκουν σε παρέες ή σε διάφορες ομάδες συνομηλίκων. Στην εφηβεία, η πρόοδος του γνωστικού πεδίου, επιτρέπει την ανάλυση και την διάκριση αυτών των ρόλων, την παρατήρηση των αντιθέσεων, τον προσδιορισμό της εφηβείας  και την αναδιαμόρφωση της παιδικής προσωπικότητας σε νεανική, με στόχο τους να σχηματιστεί η ταυτότητα του ατόμου. Μερικές φορές οι έφηβοι αφήνουν  παλιότερους ρόλους που  είχαν ως παιδιά, και δημιουργούν νέες σχέσεις με τους γονείς, τα αδέρφια και το κοινωνικό περιβάλλον.

Ο Έρικσον (1968), περιέγραψε τη διαδικασία της διαμόρφωσης ταυτότητας ως το μεγαλύτερο εμπόδιο που πρέπει να ξεπεράσουν οι έφηβοι προκειμένου να κάνουν επιτυχώς τη μετάβαση στην ενήλικη ζωή. Ιδανικά, οι έφηβοι προχωρούν  στην ενήλικη ζωή έχοντας μια σταθερή, συνεπή θέση και στάση  του ποιοι είναι ως νεαροί και νεαρές  και τον τρόπο που  θα ενταχθούν στην κοινωνία των ενήλικων  υποχρεώσεων και δικαιωμάτων.

Μερικά δείγματα που δείχνουν την σεξουαλική προτίμηση :

• Φαντασιώσεις, σκέψεις ή όνειρα με το ίδιο ή το αντίθετο φύλο
• Όταν ελκύεται από άτομα του περιβάλλοντος του
• Ο έφηβος/η νιώθει διαφορετικά και διαφορετικός από τους συμμαθητές του
• Μια ερωτική εμπειρία, ένας πειραματισμός με το αντίθετο ή το  ίδιο φύλο

Το αίσθημα της διέγερσης ή ότι νιώθουν διαφορετικοί μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ανασφάλεια και αναστάτωση στους εφήβους ειδικά λόγω του κοινωνικών σχημάτων.  Είναι  δύσκολο για τους ίδιους να αποφασίσουν να μιλήσουν στους γονείς τους για την προτίμηση τους και την επιθυμία τους. Έχοντας στο νου  τους τις κρίσεις και τις αντιδράσεις τους προτιμούν να μην μιλούν ή να μην τα λένε όλα.

Αν  βλέπουμε  ότι το παιδί μας έχει κάποιες τάσεις, μπορεί να ισχύει ενώ μπορεί και να μην ισχύει. Είναι σημαντικό να περιμένουμε τον έφηβο ή να τον πλησιάσουμε  να συζητήσουμε  όταν είναι ο ίδιος έτοιμος αλλά και εμείς. Ορισμένοι έφηβοι δεν είναι έτοιμοι να αναγνωρίσουν και να  ανακοινώσουν τη σεξουαλικότητα τους προτίμηση μέχρι να ενηλικιωθούν.

Να  θυμόμαστε ότι το να θυμώσουμε δεν θα οδηγήσει κάπου, ούτε θα αλλάξει άμεσα κάτι. Επίσης το να προσπαθούμε να το “αλλάξουμε” οδηγώντας το παιδί με το ζόρι σε θεραπεία μπορεί να αποτελέσει τραυματική εμπειρία για το ίδιο, αν όμως προσπαθήσουμε να το οδηγήσουμε σε θεραπεία για να ξεδιαλύνει και να επεξεργαστεί  τα ζητήματα της σεξουαλικής του προτίμησης κατά την εφηβική ηλικία, σίγουρα θα το βοηθήσει ουσιαστικά στην τελική του σεξουαλική διαμόρφωση.

Είναι σημαντικό  να διαφυλάξουμε την πληροφορία που μας εμπιστεύτηκε ο έφηβος. Αν το μεταφέρουμε  σε άλλους μπορεί να έχει μη επιθυμητά αποτελέσματα και να διαταραχθεί η σχέση εμπιστοσύνης.

• Σημαντικό είναι να εκφράζουμε στον έφηβο ότι τον αγαπάμε.
• Να είμαστε διαθέσιμοι και ανοιχτοί, εάν ο έφηβος θέλει να μιλήσει για σεξουαλικό προσανατολισμό, να τον ακούσουμε χωρίς να τον πιέσουμε και να τον αποπάρουμε.
• Μπορούμε να προτείνουμε στον έφηβο  να ρωτήσει  για τη σεξουαλική ζωή και υγεία του έναν ψυχολόγο.
• Είναι σημαντικό να ακούμε ουσιαστικά τον έφηβο, γνωρίζει περισσότερα για  αυτά που τον απασχολούν και τον μπλοκάρουν.
•  Είναι πολύτιμο να προσπαθήσουμε να τον κατανοήσουμε και να τον στηρίξουμε. Μπορεί στην αρχή να μη βγάλουμε αμέσως νόημα και συμπέρασμα  αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι επικοινωνούμε μαζί του.
•  Είναι αναγκαίο αν δεν γνωρίζουμε πως να τον προσεγγίσουμε να μιλήσουμε με κάποιον ψυχολόγο, να μας κατευθύνει.
• Χρειάζεται να αποδεχτούμε τις επιλογές του . Είναι σημαντικό για αυτόν διότι με αυτό τον τρόπο θα νιώθει  ασφαλής και δεν θα είναι απομονωμένος.

Η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση είναι χρήσιμη για μικρούς και μεγάλους.

·         Απαραίτητη κρίνεται η επιμόρφωση και η ενημέρωση των νέων σε θέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης καθώς δεν αναφέρεται μόνο σε ζητήματα σεξουαλικών σχέσεων αλλά και  σε ένα ευρύτερο σύνολο: η εικόνα του εαυτού, η αυτοεκτίμηση, η γνωριμία με το σώμα, οι κανόνες ηθικής δεοντολογίας, η δομή των διαπροσωπικών σχέσεων, σεβασμός, ο έρωτας  και  η αγάπη.

·          Οι γονείς βοηθάει να ξέρουν ότι το σεξ δεν θα πρέπει να παρουσιάζεται ως ταμπού,  ως: απαγορευμένο, ανήθικο, ανάρμοστο, κακό ή επικίνδυνο. Χρειάζεται  να συνειδητοποιήσουν την φυσιολογική ροή της εξέλιξης της προσωπικότητας, της πραγματικότητας, να αποβάλουν, φόβους, αγωνίες, ηθικές συστολές και να απενοχοποιήσουν την υγιή τάση και επιλογή των παιδιών τους .

·         Αν οι γονείς διστάζουν  να διαχειριστούν αυτήν την κρίσιμη φάση της ζωής του παιδιού τους, ήρθε ή ώρα   – μαζί να μιλήσουν  στο κορίτσι και  στο αγόρι, χωρίς περιστροφές, ντροπές και  ενδοιασμούς. Οι αξίες των γονέων παρουσιάζονται μέσα από τα λόγια τους,  μέσα από τις απόψεις τους και είναι ζωντανό   παράδειγμα για τα παιδιά τους.

Οι απαντήσεις  στα σεξουαλικά  ζητήματα θα πρέπει να δίδονται από την προσχολική ηλικία με παιδαγωγικό τρόπο ,με αναφορά και ουδετερότητα  στην βασική ανατομία του ανθρώπινου σώματος.

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Η τροφή, για τον άνθρωπο : ένας σωστά εφοδιασμένος με θρεπτικές ουσίες οργανισμός διαθέτει τα απαραίτητα υλικά για να διαχειριστεί αποτελεσματικότερα τις καταστάσεις έντασης, διέγερσης, κόπωσης και άγχους, για να αμβλύνει αρνητικές επιδράσεις του στρες και για να προβεί στην αποκατάσταση των όποιων βλαβών του οργανισμού. “To φαγητό είναι πάντα το πιο παλιό παυσίπονο, που γνωρίζουμε”… 

Τρώμε για να επιβιώσουμε, τρώμε για να προστατευτούμε, τρώμε για να έχουμε ενέργεια και τρώμε για χαρά. Αρρωσταίνουμε, όμως, όταν τρώμε λάθος, καταρρέουμε όταν τρώμε υπερβολικά πολύ ή πάρα πολύ λίγο και πεθαίνουμε όταν δεν τρώμε καθόλου ή δεν απολαμβάνουμε αυτό που τρώμε. Τρώμε, λοιπόν, να αυτοσυντηρηθούμε για να μπορέσουμε να ζήσουμε αλλά και για να ζήσουμε πολύ καλύτερα. Η σωστή διατροφή είναι ευεξία, θεραπεία και ζωή! 

Η κακή διατροφή και η κακή ψυχολογία είναι αλληλένδετα και με αλληλεπίδραση: η κακή ψυχολογία μπορεί να οδηγήσει σε κακή διατροφή αλλά και η κακή διατροφή μπορεί να προκαλέσει την κακή ψυχολογία, μελέτες δείχνουν πως συγκεκριμένες ελλείψεις θρεπτικών συστατικών και ιχνοστοιχείων αυξάνουν την πιθανότητα κατάθλιψης. Η σωστή και ισορροπημένη σχέση με το φαγητό μπορεί να σας βοηθήσει σε πολλούς τομείς! 

Απίστευτο και όμως αληθινό, το αδυνάτισμα ξεκινά από το μυαλό! 

Πρώτα πρέπει να το πιστέψετε και να το θελήσετε πραγματικά για να ξεκινήσετε. Με θετική ψυχολογία μπορείτε να μειώσετε την λαχτάρα σας για φαγητό, να μάθετε το σώμα σας να χρειάζεται σωστή υγιεινή τροφή, να βρείτε τη διατροφή που σας ταιριάζει και να την ακολουθήσετε σταθερά και καθημερινά. Το κλειδί της επιτυχίας είναι η οργάνωση και η επιμονή. 

Ο ψυχολογικός παράγοντας και η διάθεση, παίζει καθοριστικό ρόλο ως προς την επιτυχία και την αποτελεσματικότητα, ενός προγράμματος διατροφής. Μέσω του ορισμού ευέλικτων και ελαστικών στόχων τα άτομα που ακολουθούν μια διατροφή αισθάνονται ταχύτερα ικανοποιημένη, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους και να συνεχίζουν το πρόγραμμά τους με αισιοδοξία και συνέπεια. Ο ορισμός συγκεκριμένων στόχων βοηθά αρκετούς ανθρώπους, ενώ ταυτόχρονα αγχώνει . Σε κάθε περίπτωση, φροντίστε οι στόχοι σας να είναι μικροί και εφικτοί, σε σχέση με τον τρόπο ζωής σας. Αν βάλετε πολύ ψηλά τον πήχη ίσως καθυστερήσετε να φτάσετε και αυτό να σας αποτρέψει να συνεχίσετε. 

Το άγχος, ο θυμός, ο χωρισμός, η κακή οικονομική κατάσταση, η κατάθλιψη, το πένθος μπορεί πολλές φορές να μας οδηγήσουν στο ψυγείο. Η παχυσαρκία δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα και τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να οδηγήσουν σε απροσεξία και στην υπερβολική κατανάλωση τροφής. Από αυτή την κατάσταση πρέπει να απομακρυνθούμε για να μπορέσουμε να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα στην απώλεια βάρους. 

Τα βήματα που πρέπει να κάνουμε : 

1.Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε γιατί τρώμε κάθε στιγμή ποιο συναίσθημα μας ωθεί και ποια συναισθηματική ανάγκη προσπαθούμε να καλύψουμε με το φαγητό 

2. Oρίζουμε τους στόχους μας, δηλαδή γιατί και πόσο θέλουμε να αδυνατίσουμε, έτσι ώστε να μην έχουμε, προβλήματα σωματικής υγείας. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό να ξέρουμε τι θέλουμε και για ποιους λόγους, ώστε να πιστέψουμε σε αυτό. 

3.Η αυτοπειθαρχία, ο αυτοέλεγχος, η αποφασιστικότητά , η ικανότητά να ελέγχει το άτομο τις παρορμήσεις του, η πίστη στα μακροχρόνια οφέλη μιας συμπεριφοράς και καλής διατροφής βοηθούν σημαντικά στην απώλεια κιλών. 

4.Η απόφαση ενός ατόμου να χάσει βάρος θα πρέπει να είναι «συντονισμένη με την προσωπικότητα » του ατόμου, εναρμονισμένη δηλαδή με τις επιθυμίες και τις πεποιθήσεις του και να είναι δική του απόφασης, χρησιμοποιώντας θετικά την προτροπή και την στήριξη από άτομα του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος. 

5. Αποσύνδεση : προκειμένου να έχουμε μία σωστή σχέση με το φαγητό, πρέπει να ακολουθούμε μόνο το αίσθημα της πείνας και του κορεσμού, όχι της λαιμαργίας. Μέχρι όμως η στεναχώρια μας να μη σημαίνει γλυκό, παγωτό και σοκολάτα , πρέπει να βρούμε μία εναλλακτική δραστηριότητα να αναπληρώσει τη θέση της. Επιλέξτε κάτι που σας αρέσει, σας δίνει ευχαρίστηση και δεν είναι συμβατό με την κατανάλωση φαγητού όπως σπορ, νέα χόμπυ, άσκηση, ταξίδια, βιβλία, μία βόλτα στην παραλία, η ενασχόληση με το κατοικίδιο σας, η επικοινωνία με φίλους που έχετε καιρό να δείτε κλπ. 

6.Να έχουμε επιμονή και εμπιστοσύνη: είναι ίσως δύσκολο να πιστεύουμε πως θα αλλάξουμε τη βάση της αντίληψης και του τρόπου σκέψης άμεσα, οπότε είναι βοηθητικό να είμαστε προετοιμασμένοι για στιγμές αδυναμίας αλλά και στιγμές πολύ επιτυχημένες που θα νιώσουμε δυνατοί.

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΑΠΟΔΟΧΗ

Η Επιστήμη της ψυχολογίας  έχει μιλήσει, έχει γράψει και έχει αναφερθεί πολλές φορές στον όρο «αποδοχή και αποδέχομαι». Θεωρεί ότι είναι μία καλή βάση για τον δρόμο προς την ωριμότητα, την πνευματική ολοκλήρωση και την αυτοπραγμάτωση.

«Το παράδοξο είναι, ότι όταν αποδεχτώ τον εαυτό μου γι αυτό που είμαι, τότε ακριβώς μπορώ να αλλάξω» Carl Rogers.

«Εγώ είμαι αυτός που είμαι. Δεν είμαι αυτός που θα ήθελα να είμαι. Δεν είμαι αυτός που θα έπρεπε να είμαι. Δεν είμαι αυτός που η μαμά μου θα ήθελε να είμαι. Είμαι αυτός που είμαι» Χόρχε Μπουκάι.

Η αποδοχή είναι μία έννοια που μας απασχολεί πολύ και σε διάφορους τομείς, στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, στην εργασία, στις φιλίες, στην οικογένεια. Οι έννοιες είναι,  η αποδοχή του εαυτού μας, και  η αποδοχή των ατόμων που μας περιβάλλουν. Δύο παράμετροι  οι οποίες αλληλοεπηρεάζονται, έχουν επίδραση  και καθορίζουν την συμπεριφορά μας.

Η  αυτό-αποδοχή δηλώνει την αποδοχή του εαυτού μας όπως είναι, με τα ελαττώματα, τα προτερήματα που έχουμε καθώς και την γνώση των δυνατών και αδύναμων  σημείων του χαρακτήρα μας. Αποδεχόμαστε λοιπόν ότι είμαστε ως προσωπικότητες, χωρίς να κρίνουμε αυστηρά συνέχεια τον εαυτό μας και χωρίς να περιμένουμε πάντα την απόλυτη αποδοχή από όλους για όλα.

Συχνά  η αποδοχή των άλλων μπορεί να οδηγήσει στην παρερμηνεία ότι μπορούμε να προσπερνούμε  τα  όρια μας ή τα όρια των άλλων, λειτουργικό είναι   να τονίσουμε την σημασία της επίγνωση αλλά και του σεβασμού των ορίων μας και των άλλων. Αποτελούν  «μια ασπίδα προστασίας» και μας επιτρέπουν να διαχωρίζουμε τον εαυτό μας από τους άλλους, τις σκέψεις, τις επιλογές  και τα συναισθήματά μας, από των γύρω μας.

 Ο καταναγκασμός της αποδοχής

1. Στερείσαι  την δημιουργικότητα σου, όταν αναζητάς διαρκώς την  αποδοχή απ’ τους άλλους. Οι επιθυμίες  σου είναι οι στόχοι σου, και δεν γίνεται να τα αλλάζεις ή να τα καταπιέζεις επειδή δεν αρέσουν, έτσι περιορίζεις την μάθηση που πρόκειται να πάρεις εφαρμόζοντας  τις επιλογές σου.

 2. Αλλοιώνεται η ταυτότητα σου όταν αναζητάς την αποδοχή, μειώνεις  την αυτοεκτίμηση  σου. Οι θέσεις σου,  η στάση σου και οι συμπεριφορές σου είναι η εικόνα σου, η απεικόνιση  της προσωπικότητας σου. Όταν  καταπιέζεις την εκδήλωση του χαρακτήρα σου, χάνεις σιγά σιγά  την υπόσταση του.

3. Κανείς δεν μπορεί να κρίνει τα όνειρα σου και τις δυνατότητες σου. Να μένεις συγκεντρωμένος για το που θέλεις να φτάσεις, και όχι  τι πρόκειται να πουν οι άλλοι και αν συμφωνούν. Δεν πρόκειται ποτέ να κάνεις κάτι ολοκληρωμένο, αν το  κίνητρο σου είναι  κάποιος εξωτερικός παράγοντας και η αποδοχή από το περιβάλλον.

 4. Όταν βρίσκεσαι συνεχώς σε μια κατάσταση άγχους  και ενοχής για  να παίρνεις την  αποδοχή απ’ τους άλλους, τότε καταπιέζεις τις δικές σου ανάγκες σε σχέση με τους άλλους. Έτσι  δεν είσαι ευτυχισμένος και μοιάζει να  ζεις για τους άλλους!

 5. Ζεις με τον φόβο με την  ανησυχία για το αν θα πάρεις την αποδοχή. Φοβάσαι τις συνέπειες των επιλογών σου. Το παράδοξο με την διαδικασία της  ανάγκης για αποδοχή ,αν τα πράγματα δεν πάνε όπως σχεδίαζες, συνήθως  είσαι ο πρώτος που θα δεχτεί όλες τις συνέπειες.

Οι  Νέες Εμπειρίες και η αποδοχή μας

1.  Εξέλιξη  σημαίνει να δημιουργείς τις διαδικασίες και τις εμπειρίες, μέσω των οποίων μαθαίνεις τι θέλεις και τι δεν θέλεις. Οι εμπειρίες  μας δείχνουν, τι χρειάζεται να κάνουμε αλλά και τι χρειάζεται ν’ αποφεύγουμε και τέλος τι μπορούμε να υποστηρίξουμε και αντέχουμε να φέρουμε εις πέρας. Μαθαίνεις τις αξίες σου και τις δυνάμεις σου.

2. Η αποδοχή απ’ τους άλλους είναι ένας  τρόπος ανολοκλήρωτος για  να καταλάβεις  και να γνωρίσεις  πραγματικά τον εαυτό σου. Καθένας έχει τις δικές του αξίες για  να κυνηγήσει του στόχους του και να έχει το όραμα του . Όσες περισσότερες εμπειρίες έχεις τόσο πιο γρήγορα θα ελέγξεις και θα μετρήσεις  τις δυνάμεις σου, τις δυνατότητες σου και τα χαρίσματα σου.

3. Γίνεσαι πιο ενδιαφέρον άνθρωπος, γνωρίζοντας καθημερινά νέα πράγματα και συντηρώντας πιστά και  αυτά που έχει ήδη επιλέξει να είναι στο σταθερό σου πλάνο. Το να κάνεις τα ίδιες  δραστηριότητες κάθε μέρα δεν παραμένει ως νέα  εμπειρία. Είναι έλλειψη εμπειρίας και γίνεται καθημερινή ρουτίνα. Κυνηγώντας εμπειρίες , προσφέρεις τις ευκαιρίες στον εαυτό σου να μάθεις, να προσπαθήσεις  και να πραγματοποιήσεις κάποιο στόχο, που ήταν ο σκοπός σου!

4. Οι σχέσεις σου με τους άλλους θα δυναμώσουν και θα σταθεροποιηθούν.  Όταν ζεις κοινές εμπειρίες με άλλα άτομα, οι δεσμοί που σας ενώνουν μένουν για πάντα, αυτό που βιώσατε σας ενώνει, ακόμα και αν λειτουργήσατε διαφορετικά και να μην αποδεχτήκατε την τακτική. Οι άνθρωποι που θα σταθούν δίπλα σου στο κυνήγι νέων εμπειριών, είναι άτομα βρήκατε κοινά σημεία επαφής.

5. Όταν δοκιμάζεις νέα πράγματα, επεκτείνεις την αντίληψη σου, ανοίγεις τους ορίζοντες σου. Ανυψώνεις τον εαυτό σου στο επόμενο στάδιο, αποκτάς αυτοεκτίμηση και σεβασμό, αποδέχεσαι τον εαυτό σου, στηρίζεις τις αποφάσεις σου και θέτεις νέες επιθυμίες ως στόχους και είσαι έτοιμος ξανά για νέες εμπειρίες . έχεις πια αποδεχτεί τον εαυτό σου και προχωράς με ασφάλεια, ξέρεις να αναλαμβάνεις τις ευθύνες σου και δεν φοβάσαι!. Το κυνήγι νέων εμπειριών είναι μια διέξοδο προς νέους κόσμους, νέες πίστες εμπειριών, που σου δίνουν την δυνατότητα να  διαμορφώνεις συνεχώς την προσωπικότητας σου, εμπλουτίζοντας την με γνώση και ψυχική δύναμη.

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΑΠΙΣΤΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ!

«Είμαι ερωτευμένος…αγάπη μου… με μια  άλλη»…

«Δεν μπόρεσα να αντισταθώ στον πειρασμό…όμως τέλειωσε…ήθελα να στο πω…δεν άντεχα…».

Μπορεί να συνεχιστεί  η σχέση μετά την απιστία;

Ένα ερώτημα απλό και τόσο δύσκολο να απαντηθεί απλά…

Η σεξουαλική απιστία υπάρχει όσο υπάρχει και ο ανθρώπινος πολιτισμός και το διαδίκτυο φαίνεται να δίνει πλέον το δικό του στίγμα στη μακρά ιστορία της.

Η απιστία είναι κάτι που σίγουρα δημιουργεί αναταράξεις σε μια σχέση, κυρίως αν γίνει γνωστή αλλά ακόμα και αν δεν γίνει, αφού είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει αλλαγές στα συναισθήματα και στην συμπεριφορά του  ατόμου που προσχώρησε , με αποτέλεσμα να φέρεται διαφορετικά στο/στη σύντροφό του/της.

Απιστία είναι η αθέτηση της υπόσχεσης ότι θα παραμείνουμε πιστοί και αφοσιωμένοι σε ένα  σύντροφο. Αυτή η υπόσχεση μπορεί να έχει διάφορες μορφές και εκδοχές, από το γάμο έως ιδιωτικές συμφωνίες μεταξύ των συντρόφων. Η σεξουαλική απιστία είναι ξεκάθαρη, όμως ο πειρασμός μπορεί  να παρουσιαστεί  ανά πάσα στιγμή μέσα στην καθημερινότητα, έχουμε την συναισθηματική απιστία, λεκτική απιστία, διαδικτυακή απιστία. Για πολλούς, ωστόσο, το διαδίκτυο αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές των σχέσεων και συγκεκριμένα των συζυγικών, ίσως η μεγαλύτερη που έχει υπάρξει ποτέ από την καθιέρωση του θεσμού του γάμου. Οι διαδικτυακές συναναστροφές παρέχουν φυγή από την καθημερινότητα. Ο πλασματικός ηλεκτρονικός κόσμος κάνει τον πραγματικό να φαντάζει ανούσιος και πληκτικός. Το ανεξάντλητο εύρος των χρηστών του προσφέρει απεριόριστες ευκαιρίες νεωτερισμού. Στις μέρες μας, η απιστία και η υιοθέτηση μυστικών επαφών και συμπεριφορών είναι πλέον πολύ εύκολη από τη στιγμή που με τη χρήση των τεχνολογικών μέσων όλα μπορεί να γίνουν γρήγορα και κρυφά. Οι φιλικές σχέσεις που αποκτούν έναν πιο ερωτικό χαρακτήρα, οι συναισθηματικοί δεσμοί, η επιστροφή ενός πρώην συντρόφου, η αποστολή μηνυμάτων σεξουαλικού περιεχομένου, το διαδικτυακό πορνό, ακόμα και το διαδικτυακό σεξ, όλα μπορούν να γίνουν εύκολα, γρήγορα και μυστικά, ωθώντας ολοένα κα περισσότερα άτομα στην υιοθέτηση μιας παράλληλης ερωτικής ζωής.

Σημάδια  νέας συμπεριφοράς μπορεί να εμφανίσει το άτομο που την διέπραξε, όπως  φυγή, τύψεις , ενοχές ,αδιαφορία ,εκνευρισμός, παρόρμηση . Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι τόσο εύκολο να την αγνοήσουμε ή να την προσπεράσουμε, καθώς δεν είναι σπάνιο να την αναζητήσουμε, να φτάσουμε ένα βήμα πριν υποκύψουμε στον πειρασμό , το φλερτ, την ερωτική συνεύρεση ή ακόμα και τη δημιουργία μιας παράλληλης σχέσης με έναν άλλον άνθρωπο. Η απιστία σαν συμπεριφορά μπορεί να προκαλείται από διαφορετικά αίτια και αφορμές ή συνδυασμό αυτών. Γιατί, όμως, απιστούμε; Ποιοι είναι επιρρεπείς ,ποιοί  υποκύπτουν συχνότερα; Και κατά πόσον μπορούμε να συνεχίσουμε κανονικά τη σχέση μας,  την παλιά ή την νέα,μετά από μια απιστία; 

Γιατί απατάμε; 

Σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι πιθανό να αναζητήσουμε καινούργιες ερωτικές εμπειρίες εκτός της σχέσης ή του γάμου σε διάφορες στιγμές της ζωής μας. Για παράδειγμα, αν φτάσει κάποια στιγμή που νιώθουμε πως δεν ζήσαμε και δεν δοκιμάσαμε όσα «θα έπρεπε», μπορεί να αναζητήσουμε τις εμπειρίες που θεωρούμε ότι μας λείπουν σε παράλληλες σχέσεις. Επίσης, το ίδιο μπορεί να κάνουμε και όταν βρισκόμαστε σε μια φάση ή στιγμή της ζωής μας κατά την οποία νιώθουμε πως μειώνεται η γοητεία μας, μεγαλώνουμε ή έχουμε γενικά πρόβλημα αυτοπεποίθησης. Αντίστοιχα, αν έχουμε προβλήματα στη σχέση μας, είναι αρκετά πιθανό να στραφούμε προς την αναζήτηση ενός άλλου συντρόφου, που θα μας κάνει να ξεχάσουμε και να ανανεωθούμε. Ας μην ξεχνάμε ότι ένας άνθρωπος που παραμελείται από το σύντροφό του -λόγω της αδιαφορίας, της πολλής δουλειάς ή των προβλημάτων του τελευταίου-, μπορεί επίσης να καταφύγει στην απιστία για να επιβεβαιωθεί και να νιώσει καλύτερα. Επιπλέον, συχνά αιτία της απιστίας είναι βαθύτερες ανασφάλειες, ο φόβος κάποιου να αφεθεί και να εμπιστευτεί, αλλά και η προσπάθεια να «προλάβει» τον άλλον, να απιστήσει δηλαδή πριν προδοθεί. Αυτό, όμως, που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι πως δεν υπάρχει ασφαλής «συνταγή» για την απιστία· μια γυναίκα που παραμελείται από τον άνδρα της δεν είναι απαραίτητο πως θα τον απατήσει, όπως αντίστοιχα δεν μπορούμε να πούμε κάτι τέτοιο για έναν άνδρα που νιώθει ότι μεγαλώνει και χάνει τη γοητεία του. Όλα εξαρτώνται από την προσωπικότητα των συντρόφων, τις εμπειρίες, τα βιώματά τους, τα αποθέματά τους για την αντιμετώπιση των δυσκολιών, τις αξίες τους και, βέβαια, τις συνθήκες στις οποίες θα βρεθούν σε μία ανάλογη περίπτωση. 

Πιθανά αίτια που οδηγούν στην απιστία:

Bιολογικά αίτια, τελευταίες έρευνες αναφέρουν γονίδια τα οποία εκφράζουν διαφορετικές σεξουαλικές δραστηριότητες. Κάποιοι ερευνητές αναφέρουν ότι έχουν βρεθεί γονίδια τα οποία σχετίζονται με τη μονογαμία.

Οι απόψεις, οι στάσεις και οι θέσεις που έχουμε αναπτύξει για την απιστία αποτελούν σημαντικό στοιχείο για την εξέλιξη της συμπεριφοράς μας και των αντιδράσεων μας.

Η αναζήτηση αύξησης της αδρεναλίνης ενάντια στην ρουτίνα της καθημερινότητας, η έλλειψη ενδιαφερόντων και η γοητεία του απαγορευμένου.

Η  φροϋδική  ψυχαναλυτική θεωρία  υποστηρίζει ότι τα ένστικτα της ζωής εμπεριέχουν τα σεξουαλικά ένστικτα άρα ο φόβος του θανάτου σχετίζεται με την αναζήτηση ερωτικού ενδιαφέροντος έξω από το γάμο.

Η έλλειψη επικοινωνίας μέσα στη σχέση, τα συναισθηματικά κενά, η συναισθηματική απομάκρυνση, η απομόνωση και το στρες είναι πολλές φορές λόγοι οι οποίοι οδηγούν στην αναζήτηση κάποιου συντρόφου ο οποίος θα γεμίσει αυτά τα κενά.

Οι συγκρούσεις και θυμός μπορεί να οδηγήσουν στην απιστία για λόγους εκδίκησης

Η κρίση μέσης ηλικίας, ανασφάλειες, ανάγκη για επιβεβαίωση κτλ.

Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως η κακή χρήση της εξωστρέφειας, η συναισθηματική αστάθεια και  η έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μας και τον/την σύντροφο είναι χαρακτηριστικά που μπορεί να οδηγήσουν στην απιστία. Ενώ η ευσυνειδησία, η ειλικρίνεια, η σταθερότητα αναφέρονται ως χαρακτηριστικά της προσωπικότητας κάποιου που είναι πιστός.

Το περιβάλλον πολλές φορές μπορεί να αυξήσει της πιθανότητες απιστίας. Αν υπάρχουν πολλές επιλογές, ακόμα και μια μικρή απογοήτευση μπορεί να οδηγήσει στην απιστία.

Τρόποι Αντιμετώπισης.

Αυτό προϋποθέτει σταδιακές αλλαγές και  ανακατατάξεις, όχι μόνο σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο σχέσης. Μέσα από αυτή τη διαδικαστική οδό, το ζευγάρι επικοινωνεί, διαπραγματεύεται και αποκτά νέα ταυτότητα ως ζευγάρι .

Ας το δούμε πιο αναλυτικά: όπως προαναφέρθηκε, η απιστία σηματοδοτεί ελλείψεις σε μία σχέση. Αν μπορέσει η/ ο απατημένος σύντροφος να ξεπεράσει τον πόνο, την απογοήτευση κα την ματαίωση που της/ του προκάλεσε αυτό το σοκ της αποκάλυψης, τότε θα πρέπει να στραφεί στη δυναμική της σχέσης και να δει τι ακριβώς συνέβη, πως έφτασαν τα πράγματα εκεί, πόσο καιρό το ζευγάρι έχει απομακρυνθεί και έχει επιτρέψει  την δημιουργία των συναισθηματικών κενών να κυριεύουν τον υγιή ψυχοσυναισθηματικό χώρο της σχέσης και της σύνδεσης των συντρόφων, μολύνοντας την επικοινωνία την επαφή και τα συναισθήματα τους έτσι ώστε να βρει τρόπους  πως δύναται να το χειριστεί αυτό. Μπορεί η μόνη λύση να είναι η διάσταση, ο χωρισμός ή και ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης, συντηρώντας έτσι τα αμοιβαία συναισθήματα της εκτίμησης και του σεβασμού του συντρόφου ως προσωπικότητα και οντότητα.

Μπορεί, όμως, αν η σχέση είναι βαθιά να μοιραστεί το συναισθηματικό βάρος με το/ τη σύντροφο της/ του και να μιλήσουν ανοιχτά για τα πάντα ώστε να δουν τι έφταιξε και οδηγήθηκαν τα πράγματα εκεί χωρίς να κατηγορεί ο ένας τον άλλον. Αυτό θα τους βοηθήσει να δουν αν μπορούν να ξανά είναι μαζί κάτω από διαφορετικές συνθήκες σε ένα νέο πλαίσιο ή αν μπορούν να αλλάξουν κάποια πράγματα και να αποδεχτούν αυτά που δεν μπορούν να αλλάξουν και να βρουν νέες διεξόδους, ώστε η σχέση να παραμείνει λειτουργική κάτω από την ομπρέλα της αγάπης και της οικογένειας αν έχουν δημιουργήσει.

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις των ανθρώπων που κατάφεραν να γκρεμίσουν οτιδήποτε τους αποξένωσε και να οικοδομήσουν μία νέα ειλικρινή όμορφη σχέση παρά την απιστία του/ της συντρόφου τους αφού μπόρεσαν να δουλέψουν τα θέματα από κοινού που τους απασχολούσαν (είτε μέσω ειλικρινέστερης και ουσιαστικότερης επικοινωνίας μεταξύ των συντρόφων είτε μέσω της ψυχοθεραπευτικής οδού και συμβουλευτικής θεραπείας ζεύγους) και δημιούργησαν νέες βάσεις και θεμέλια πάνω στις οποίες στηρίχτηκαν τα νέα δεδομένα της σχέσης τους.

Σοφία Π. Μιχαλοπούλου.

Κλινική Ψυχοπαθολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια 

Οικογενειακή Σύμβουλος, παιδιών, έφηβων και ενηλίκων.

Université Paris VIII St. Denis- Vincennes, Paris, France.  

www.michalopoulou.gr                                                                                              info@michalopoulou.gr

www.facebook.com/michalopoulousofia

www.facebook.com/kentropsichologiaslogoueuexias

Αγοραφοβία.

Όλοι βιώνουμε στιγμές  που νιώθουμε έντονη  ανησυχία. Όταν, αυτή η  ανησυχία, γίνεται ταραχή,  και  μας αναγκάζει να σταματήσουμε  τις δραστηριότητες μας  ακόμα και να βγαίνουμε  από το σπίτι, αποφεύγοντας  σημεία  που μας κάνουν να νιώθουμε εγκλωβισμένοι, είναι πιθανόν  να είναι ένδειξη αγοραφοβίας.

Αγοραφοβία είναι ο φόβος να βρίσκεται  κανείς μόνος του  σε τοποθεσίες  ή κοινωνικές εκδηλώσεις,  όπου η πρόσβαση εισόδου και εξόδου είναι  δύσκολη και αδύνατη , καθώς  δεν θα είναι εύκολη η μετακίνηση , αν συμβεί οτιδήποτε ακόμα και αν πάθει μια κρίση πανικού.  Σε μια τέτοια κατάσταση , το άτομο διακατέχεται από έντονο άγχος και μεγάλη αγωνία , η οποία συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα. Η αγοραφοβία προσβάλει το ψυχικό, το σωματικό και το γνωστικό τομέα της ανθρώπινης ύπαρξης. Υψηλή αρτηριακή πίεση, πόνοι στην κοιλιακή χώρα κατά την διάρκεια άγχους, δυσκολία στην αναπνοή, ναυτία, μούδιασμα και τσιμπήματα είναι τα πιο συχνά σωματικά συμπτώματα. Πολλά από αυτά τα συμπτώματα είναι ίδια για διάφορες άλλες ασθένειες, κι αυτό σημαίνει πως η αγοραφοβία δεν είναι η ευκολότερη διαταραχή όσον αφορά την διάγνωση.

Τα πιο σύνηθες συμπτώματα είναι αυτά:

Ταχυπαλμία

Ιδρώτας και τρέμουλο

Προβλήματα στην αναπνοή

Αισθήματα ζέστης ή κρύου

Ναυτία, ή ακόμα και διάρροια

Πόνος στο στήθος

Ζάλη ή τάση για λιποθυμία

Φόβος θανάτου

Αυτό μπορεί να συμβεί σε διάφορες καθημερινές καταστάσεις, όπως όταν χρησιμοποιούμε  μέσα  μαζικής μεταφοράς, σε κλειστούς χώρους, σε πλατείες, ασανσέρ, σε χώρο αναμονής, σε μεγάλα εμπορικά καταστήματα, στο δρόμο, στο πλήθος και γενικότερα εκτός της οικίας.

Το άτομο που πάσχει από αγοραφοβία αποφεύγει διαρκώς τις παραπάνω καταστάσεις, χρειάζεται την παρουσία συνοδού προσώπου ή τις υπομένει με έντονο φόβο, μεγάλη ανοχή και πίεση, με αποτέλεσμα η ένταση που νιώθει να είναι υπερβολική   και δυσανάλογη σε σχέση   με τον πραγματικό κίνδυνο .

Οι αγοραφοβικοί ασθενείς , παρατηρούμε ότι πολλές φορές  φτάνουν στο σημείο να περιοριστούν και να κλειστούν στο σπίτι και να μη βγαίνουν, γεγονός που μειώνει έως και  παρεμποδίζει σημαντικά την επαγγελματική και κοινωνική τους λειτουργικότητα. Σε πιο ήπιες μορφές αγοραφοβίας , τα άτομα  υιοθετούν και εφαρμόζουν μια «γεωγραφική διαδρομή ασφαλείας» μέσα στην οποία κινούνται. Η αγχώδης αυτή διαταραχή συχνά συνοδεύεται με κρίσεις πανικού, φοβίες, κατάθλιψη και ενδεχομένως να οδηγήσει σε χρήση ουσιών ή αλκοόλ.

Η βιβλιογραφία και οι πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι περίπου το 1% του πληθυσμού πάσχει από αγοραφοβία, με τις γυναίκες να σημειώνουν μεγαλύτερα ποσοστά από τους άντρες. Η διαταραχή εμφανίζεται συνήθως σε άτομα κάτω της ηλικίας των 35 ετών, με μέση ηλικία έναρξης τα 20 έτη. Η αγοραφοβία μπορεί να χαρακτηριστεί  και ως ένα αναμενόμενο επακόλουθο των κρίσεων πανικού, καθώς τα άτομα που έχουν υποστεί κρίσεις πανικού, αρκετές φορές φαίνεται να  αναπτύσσουν φοβία, ότι  θα  βιώσουν κάποια κρίση σε ένα  τόπο  χωρίς να μπορούν να διαφύγουν. Ο φόβος αυτός σε συνδυασμό, με τα ψυχοσωματικά συμπτώματα, την ντροπή που νιώθουν  και την ανικανότητα αντιμετώπισης και  διαφυγής μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση και την εξέλιξη της  αγοραφοβίας.

Υπάρχουν αιτίες και παράγοντες που δείχνουν ότι το άτομο έχει  την τάση και την προδιάθεση να παρουσιάσει αγοραφοβία; Η επιστήμη της ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης, αναφέρει  ότι το "άγχος αποχωρισμού" στην παιδική ηλικία και η ξαφνική απώλεια προσώπων ή κοινωνικού υποστηρικτικού πλαισίου  ή η σοβαρή ρήξη σε σημαντικές διαπροσωπικές σχέσεις και οικογενειακούς δεσμούς, ενδεχομένως να εκκολάψουν την παρουσία και  ανάπτυξη της αγχώδους αυτής διαταραχής.

Επίσης , η υπερπροστατευτική συμπεριφορά  και το άγχος των γονέων, δημιουργούν  ένα κλίμα προσκόλλησης, ανασφάλειας και συναισθηματικής  αποσταθεροποίησης στο παιδί, το οποίο θεωρείται υπεύθυνο, κατά τον Bowlby, για την αγοραφοβία, που αντιμετωπίζεται ως μια διαταραχή στη διαδικασία "αποσύνδεσης- απογαλακτοποίησης " και αυτονόμησης του βρέφους- ατόμου. 

Οι αγοραφοβικοί περιγράφουν τον εαυτό τους ως άτομα ανήμπορα, αδύναμα να αντιμετωπίσουν και να αντεπεξέλθουν  στους εξωτερικούς κινδύνους, αναστατώνονται εκδηλώνουν επιθετικότητα , θυμό, θλίψη και ματαιώση . 

Πως επηρεάζεται  η ζωή του ατόμου;

Όταν η αγοραφοβία  δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, οι επιπτώσεις και οι συνέπειες , που προκύπτουν συγκρίνονται με εκείνες που προκαλούνται από σοβαρές οργανικές  ασθένειες, ατυχήματα και αναπηρίες. Τα άτομα δεν αποδίδουν  στην εργασία τους ή δεν μπορούν να εργαστούν και δυσκολεύονται να απολαύσουν την προσωπική και  κοινωνική  ζωή. Επίσης, έρευνες και στατιστικά, έδειξαν ότι  επιβαρύνονται οικονομικά, καθώς φαίνεται λόγω της φοβίας και της υπερβολικής ανησυχίας, επισκέπτονται συχνά το νοσοκομείο,  το γιατρό και κάνουν ιατρικές εξετάσεις κατά 7 φορές περισσότερο από ότι οι υγιείς, λόγω του φόβου τους για τα σωματικά συμπτώματα και ανυπόστατου και αρνητικού τρόπου με τον οποίο τα ερμηνεύουν.

Αντιμετώπιση.

Ο πιο έγκυρος τρόπος για να προλάβουμε και να αντιμετωπίσουμε  αυτή  την φοβία είναι ένας συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής με την καθοδήγηση του θεράποντα ιατρού. Αγχολυτικά και αντικαταθλιπτικά φάρμακα συνήθως χρησιμοποιούνται ανακουφιστικά, ώστε να βοηθήσουν την κινητοποίηση του ατόμου σε αυτήν την θεραπευτική έκθεση. 

Για να έχουμε θετικά αποτελέσματα , η ψυχοθεραπεία, πρέπει να περιλαμβάνει την συμπεριφορική ενεργοποίηση και  κινητοποίηση του ατόμου, έτσι ώστε σταδιακά να αρχίσει να δυναμώνει και να  «εκτίθεται» στις καταστάσεις που φοβάται. Ταυτόχρονα, διορθώνει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τις καταστάσεις αυτές, προετοιμάζεται πώς να τις χειριστεί, μαθαίνει από την νέα εμπειρία του και νιώθει σιγά σιγά έτοιμος για να είναι ξανά ανεξάρτητος, ελεύθερος και αυτόνομος από το προσωπικό του «αγοραφοβικό  φάντασμα».

Αθλητισμός και Ψυχολογία.

«Και η ψυχολογία μας θέλει άσκηση!»

 Τα οφέλη της άσκησης και συγκεκριμένα της γυμναστικής στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου αποτελούν αντικείμενο έρευνας και μελέτης τα τελευταία χρόνια και προσδίδουν στη φυσική δραστηριότητα ένα εύρος θετικών ψυχικών επιδράσεων προς τον ανθρώπινο οργανισμό. Τα οφέλη σχετίζονται με τη βελτίωση της ανθρώπινης διαβίωσης και την ποιότητα ζωής του ανθρώπου σε όλες τις ηλικίες. 

Η αθλητική ψυχολογία αφορά στην αύξηση της αθλητικής επίδοσης. Ο σύγχρονος αθλητισμός χρησιμοποιεί πλέον και τις ψυχοπνευματικές ικανότητες του αθλητή ώστε να επιτυγχάνονται κατά το δυνατόν υψηλότερα αποτελέσματα. Οι ψυχολογικές δεξιότητες στον αθλητισμό, όπως και οι φυσιολογικές δεξιότητες μπορούν να καλλιεργηθούν έτσι ώστε να βελτιωθεί η επίδοση του αθλητή. Ο αθλητής όσο μικρότερος είναι τόσο καλύτερα εξασκεί και αφομοιώνει τις ψυχολογικές τεχνικές, ώστε να έχει καλύτερη απόδοση.

Πώς να αναπτύξουμε τη βασική μας «αθλητική» συναισθηματική νοημοσύνη.

Ανάλογα με το είδος και τις απαιτήσεις του αγωνίσματος ο αθλητής θα πρέπει να αναπτύξει τη συναισθηματική του προσέγγιση. Πρώτα από όλα χρειάζεται αυτογνωσία. Οι αθλητές θα πρέπει να προσδιορίσουν το πώς τα συναισθήματα επηρεάζουν τον τρόπο που αξιολογούν και αναλύουν τις καταστάσεις κατά τη διάρκεια ενός αγώνα. Παράλληλα να παρατηρήσουν πως τα συναισθήματα επηρεάζουν τον τόπο που αντιδρούν σε νέες καταστάσεις.

Σε επόμενο στάδιο θα πρέπει να καθορίσει στρατηγικές και στόχους για τη ρύθμιση και τον έλεγχο των συναισθημάτων για παράδειγμα η αποφυγή των σκέψεων του θυμού μπορεί να αποτελέσει ένα τρόπο μείωσης της έντασης. Επίσης οι αθλητές θα πρέπει να επινοήσουν τρόπους για τη σωστή αξιολόγηση των γεγονότων ώστε να κατευθύνουν αποτελεσματικά τα συναισθήματά τους. Αφού διαπιστωθούν οι τρόποι για την αξιολόγηση και την αιτιολογία σχετικά με τα γεγονότα, οι αθλητές πρέπει να εφαρμόσουν και να εξασκήσουν τις νέες πρακτικές κατά τη διάρκεια της προπόνησης.

Η παρατήρηση των αθλητών, ειδικότερα στα σημεία που δεν μπορούν να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους είναι το πρώτο βήμα. Στα ομαδικά αθλήματα θα πρέπει επίσης να παρατηρηθεί αν οι αθλητές είναι ικανοί να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα των συμπαικτών τους. Η συζήτηση με τους αθλητές σχετικά με ποιο τρόπο τα συναισθήματά τους επηρεάζουν  την απόδοσή τους θα τους βοηθήσει στην ανάπτυξη αυτογνωσίας.

Μείωση των συμπτωμάτων που συνδέονται με ψυχικές διαταραχές.
Η άσκηση έχει χρησιμοποιηθεί ενισχυτικά και συμπληρωματικά σε πολλά παρεμβατικά προγράμματα για την αποκατάσταση ψυχικών διαταραχών. Υποστηρίζεται ότι μόνο η άσκηση δεν μπορεί να αποτελεί θεραπεία για ψυχικές διαταραχές αλλά αναδεικνύεται ως ουσιαστικός βοηθητικός  ρόλος. Στη θεραπευτική διαδικασία ψυχικών διαταραχών είναι απαραίτητο να ελεγχθεί πλήρως το προτεινόμενο πρόγραμμα άσκησης, σε συνάρτηση με την φαρμακευτική αγωγή, καθώς το μη ενδεδειγμένο, είναι πιθανόν να αποδώσει τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

 Άσκηση θεωρείται ακόμη και ένας περίπατος χαμηλής έντασης, ο οποίος δύναται να βελτιώσει τα επίπεδα διάθεσης και ενέργειας του ατόμου. Ο χρόνος διάρκειας της άσκησης καθώς και η εβδομαδιαία συχνότητά της, ώστε να είναι ωφέλιμη, ποικίλουν στα αποτελέσματα των ερευνητών. Οι πιο πρόσφατες έρευνες καταδεικνύουν την καθημερινή άσκηση ως την ιδανικότερη κατάσταση για την αποκόμιση θετικών επιδράσεων και εκγύμναση . Παράλληλα αναφέρεται ότι η υψηλή ένταση στην άσκηση προκαλεί αρκετές φορές αρνητικά συναισθήματα, αν ο ασκούμενος δεν είναι σωστά προετοιμασμένος και συνηθισμένος σε υψηλά επίπεδα έντασης.

Για την υιοθέτηση της άσκησης στη ζωή μας, θα ήταν καλό να τεθούν εξ’ αρχής κάποιοι στόχοι για τους οποίους το άτομο την εισάγει στο ημερήσιο πρόγραμμά του. Η μείωση της έντασης, η αποβολή του άγχους, η διαχείριση του στρες, η βελτίωση της φυσικής κατάστασης  είναι κάποιοι  παράγοντες που αυξάνουν την προσωπική μας δέσμευση όσον αφορά την  άσκηση. Στις Η.Π.Α. οι έρευνες δείχνουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων που ξεκινούν άσκηση, την εγκαταλείπουν το περισσότερο σε διάστημα έξι μηνών. Απαιτείται τοποθέτηση στόχων και οργάνωση  για να υφίσταται προσωπικό ενδιαφέρον ώστε  να βιώσει ο ασκούμενος τα οφέλη και τα αποτελέσματα της άσκησης.

Η έρευνα στο χώρο των συναισθηματικών διαταραχών καταδεικνύει ότι τα παραπάνω οφέλη που αποκομίζει το άτομο από την άσκηση, θωρακίζουν και προστατεύουν το άτομο από συναισθηματικές διαταραχές, συνδεόμενες με αίσθημα ατονίας, αδράνειας, έλλειψη ενδιαφέροντος, απώλειας ικανοποίησης και ενέργειας. Η ενασχόληση του ατόμου με την άσκηση και η επίτευξη των επιμέρους στόχων επ’ αυτής, καλλιεργούν και αυξάνουν την αυτοπεποίθηση του ατόμου. Η αυτοπεποίθηση συνδέεται με την αίσθηση ότι μπορεί το άτομο να φέρει εις πέρας το πρόγραμμα άσκησης, το οποίο συνεισφέρει στη βίωση της προσωπικής ικανότητας από την πλευρά του ασκούμενου.

Η βίωση θετικού συναισθήματος και η επίτευξη του στόχου επί της άσκησης καλλιεργεί στο άτομο και θετικά συναισθήματα για τον εαυτό του, αυξάνοντας την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του. Παράλληλα αυξάνει και την αποτελεσματικότητά του  στο  τι είναι ικανό και δυνάμενο  να πραγματοποιήσει, ιδιαίτερα σημαντικό όφελος για τους εφήβους και τις μεγαλύτερες ηλικίες.  

Συμβουλές και κατευθύνσεις.

Ο ασκούμενος, ο αθλητής, μπορεί  σε κάθε μορφή άσκησης να θέσει  ένα στόχο, η επίτευξη του οποίου δίνει ικανοποίηση και αποτελεί βασικό παρακινητικό παράγοντα για την μελλοντική ενασχόληση συνέχιση της άσκησης, αν εστιάσει και επεξεργαστεί κατά την διάρκεια της προπόνησης και εκ των υστέρων τα παρακάτω σημεία.

• παρατηρήσεις στην άσκηση και την  προπόνηση για το πως η διάθεση και τα συναισθήματα έχουν αντίκτυπο στη συμπεριφορά και στην απόδοση. 

• παρατηρήσεις στην καθημερινή ζωή για το πως τα συναισθήματα έχουν αντίκτυπο στην συμπεριφορά και πως διαχειριζόμαστε καταστάσεις εντός και εκτός αθλητικής δραστηριότητας.

• ειλικρινής και ρεαλιστική κατανόηση των στόχων (αθλητικών και μη), και των συναισθημάτων. 

• προσπάθεια η εστίαση της προσοχής να γίνεται στο σκοπό μας  και όχι στο γεγονός. 

• διατήρηση ενός οργανογράμματος για την επίτευξη των στόχων και ενός  ημερολογίου αγώνων στο οποίο θα καταγράφονται συναισθήματα, συμπεριφορές και  πως επιδρούν στην απόδοση. 

• αντιμετώπιση των συναισθημάτων σε φανταστικές απρόοπτες καταστάσεις κατά την διάρκεια του αθλήματος διαχείριση των αρνητικών  συναισθημάτων και αξιοποίηση των θετικών.

Με την άσκηση αυξάνεται η ενεργητικότητα και επηρεάζεται η ψυχική διάθεση των ατόμων που γυμνάζονται συστηματικά. Έρευνες έχουν αποδείξει  ότι η φυσική δραστηριότητα βελτιώνει την ψυχολογία σε συνδυασμό με την σωστή  θεραπεία και ιατρική  παρέμβαση, μειώνοντας τα επίπεδα άγχους και στρες, βελτιώνοντας τις διαταραχές διάθεσης όπως  την κατάθλιψη, την διπολική διαταραχή κ.α, αυξάνοντας την αυτοπεποίθηση σε συνδυασμό με την βελτίωση της εικόνας του σώματος.

Οι αλλαγές στην ψυχολογία του ατόμου, κυρίως οφείλονται στην διατήρηση και τόνωση της σωματικής υγείας.

Σοφία Π. Μιχαλοπούλου

MSc Κλινική Ψυχοπαθολόγος- Εικαστική Ψυχοθεραπεύτρια

Παιδιών–Εφήβων-Ενηλίκων.

Universite Paris VIII- St.Denis- Vincennes,France

email: info@michalopoulou.gr/ psixotherapy@gmail.com

www. michalopoulou.gr

www.facebook.com/ Σοφία Π. Μιχαλοπούλου