Πίστεψε στον εαυτό σου!

ΆΡΘΡΟ της Σοφίας Π. Μιχαλοπούλου

Σοφία Π. Μιχαλοπούλου.

Κλινική Ψυχοπαθολόγος -Ψυχοθεραπεύτρια παιδιών, εφήβων και ενηλίκων.

Αυτοεκτίμηση.

Πιστεύεις στον εαυτό σου;

Ένα τόσο απλό ερώτημα, με ευρύ  περιεχόμενο και με μια  δυσκολία για μια  σταθερά αυτοεκτίμηση.

Η αυτοεκτίμησή μας, αυτό  που αισθανόμαστε και πιστεύουμε για  μας, επηρεάζει πολλές  όλες πτυχές και αποφάσεις  της ζωής μας.

Εκπαιδευτική επίδοση, επαγγελματικές επιλογές, φιλοδοξίες, στόχοι,  κοινωνική συμπεριφορά, διαπροσωπικές σχέσεις, ψυχική ισορροπία, οικογενειακοί δεσμοί, φαίνεται να βρίσκονται σε άμεση σχέση και συνάρτηση με αυτή την «προσωπική μας εκτίμηση και για την αξία μας ως άτομα».

Και ενώ φαίνεται να  καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό είναι να πιστεύει κανείς στον ίδιο , το ερώτημα είναι γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους, ενώ κάποιοι άλλοι, ακόμα και με πολλά  περισσότερα προσόντα, αμφιβάλλουν για τις ικανότητες τους και την γνώμη τους, και δεν πιστεύουν  στον εαυτό τους; 

Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί η αυτοεκτίμηση είναι κάτι που μαθαίνεται και που καλλιεργείται. Κανείς δε γεννιέται έχοντας κάποιο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό που καθορίζει την  εικόνα του, όσον αφορά την αυτοεκτίμηση του. Άλλωστε τους πρώτους μήνες της ζωής μας, τα βρέφη, δεν είναι καν σε θέση να ξεχωρίσουν  τον εαυτό τους από την μητέρα. Η εικόνα του εαυτού προκύπτει  σταδιακά, καθώς το άτομο μεγαλώνει, μέσα από τις εμπειρίες του, τα βιώματα του και κυρίως μέσα από τη σχέση του και την αλληλεπίδραση  με το περιβάλλον.

Πώς καταλαβαίνουμε ότι έχουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση;

Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζονται από αισθήματα ανασφάλειας, κατωτερότητας και ανησυχίας. Ασχολούνται υπερβολικά με αυτό που οι άλλοι σκέφτονται και λένε γι’ αυτούς και δεν έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους, στις επιλογές τους, τις επιθυμίες τους  και στην γνώμη τους. Αναφέρονται στον εαυτό τους με αρνητικούς χαρακτηρισμούς και υποτιμούν τα θετικά τους στοιχεία, ενώ επηρεάζονται πολύ από τα αρνητικά σχόλια των άλλων και στεναχωριούνται υπερβολικά από τις αποτυχίες τους. Για όλους αυτούς τους λόγους βιώνουν δυσκολίες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, δυσκολία στην συνεργασία και την επικοινωνία, είναι πιο ευάλωτοι σε ενδεχόμενη  εμφάνιση άγχους και κατάθλιψης. Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση σε μια προσπάθεια να καλύψουν την ανασφάλειά τους μιλούν για τους ίδιους και προβάλλουν υπερβολικά τον εαυτό τους, έχουν την ανάγκη  να πείσουν τους άλλους για την αξία τους και την ικανότητα τους, συχνά  προσπαθούν να αντιγράψουν άλλα άτομα που θαυμάζουν και  θεωρούν επιτυχημένα.

Χαμηλή αυτοεκτίμησης, δε σημαίνει απουσία  ικανοτήτων……

 Ο  κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του δυνατά σημεία και ταλέντα, οπότε ας ανακαλύψουμε και ας αξιοποιήσουμε τα δικά μας. Συγχρόνως θα ήταν χρήσιμο να αναγνωρίσουμε και τα αδύνατα σημεία μας (π.χ. μειωμένη κοινωνικότητα) και να προσπαθήσουμε να τα βελτιώσουμε ή να τα ενισχύσουμε (π.χ. με το να γραφτούμε σε έναν σύλλογο που θα μας βοηθήσει να γνωρίσουμε καινούργιους ανθρώπους). Αντί λοιπόν να στενοχωριόμαστε για όσα δεν μας αρέσουν στον εαυτό μας, μπορούμε να προσπαθήσουμε να τα αλλάξουμε. Αν κάποια από αυτά πάλι δεν αλλάζουν (π.χ. το ότι είμαστε πολύ κοντοί), ας επιστρατεύσουμε το χιούμορ μας ώστε να τα διακωμωδήσουμε.

Βοηθητικό είναι  να θέσουμε στόχους και να οργανώσουμε ρεαλιστικά πλάνα για την επίτευξή τους. Η λέξη ρεαλιστικά έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς προβλήματα δεν συνοδεύουν μόνο μια πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλά και μια υπερβολικά υψηλή (π.χ. μη ρεαλιστικά επενδυτικά σχέδια). Μπορούμε να εφαρμόζουμε τους στόχους μας με τον δικό μας ρυθμό και τρόπο, αρκεί να παραμένουμε όσο γίνεται πιο πιστοί στο πλάνο μας, γιατί οι συνεχείς αναβολές έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα: συμβάλλουν στη μείωση της αυτοεκτίμησης. Τέλος, θα μας βοηθούσε να μάθουμε να διαχωρίζουμε την καλοπροαίρετη κριτική από τη συνεχή και αδικαιολόγητη επίκριση. Η πρώτη είναι ιδιαίτερα χρήσιμη και μπορούμε να την αξιοποιήσουμε θετικά για την προσωπική μας αυτοβελτίωση, ενώ η δεύτερη καλύτερα να αγνοείται.

Αντιμετώπιση της χαμηλής αυτοεκτίμησης.

Βλέπουμε ότι υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί που δημιουργούν και συντηρούν το αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης. Από την περιγραφή και την παρατήρηση τους διαφαίνονται άμεσα και οι τρόποι αντιμετώπισής τους.

Ας δούμε μερικές σκέψεις που βοηθούν, ενισχύουν  και ενδυναμώνουν την αυτοεκτίμησή μας:

1.      Να χαιρόμαστε για την  επιτυχία μας.
 

2.      Οποιαδήποτε αποτυχία, έχει ένα δίδαγμα και  είναι ευκαιρία για μια νέα δράση.
 

3.      Κάθε αποτυχία κρύβει μέσα της ευκαιρίες για νέες προοπτικές.
 

4.      Όταν αποτυχαίνουμε σε κάτι δεν σημαίνει ότι φταίμε. Ωστόσο η ανάλυση και η επεξεργασία μιας κατάστασης  μας βοηθάει στον απολογισμό.
 

5.      Αν  δεν  κατορθώσαμε κάτι , δεν πρέπει να στεναχωριόμαστε  ή να ρίχνουμε το φταίξιμο στον εαυτό μας. Οι ενοχές δεν βοηθούν. Πάντα συμβαίνουν  τέτοιες καταστάσεις διότι είναι αναπόφευκτες.
 

6.      Να εστιαζόμαστε στα θετικά των προσπαθειών μας. Να βλέπουμε τι κάναμε, τι πέτυχε και να αντλούμε πληροφορίες που θα εφαρμόζουμε σε νέες μελλοντικές μας προσπάθειες.
 

7.      Οι προσδοκίες μας στη ζωή πρέπει να είναι ρεαλιστικές, σύμφωνα με τα δεδομένα μας. Να βάζουμε τον στόχο στο ύψος των δυνατοτήτων μας. Κανένας δεν είναι τέλειος, τα  λάθη είναι για όλους. Η επιείκεια και η συγχώρεση μειώνουν το άγχος και την ψυχική αδυναμία . Ταυτόχρονα δίνουν δύναμη και θετική ενέργεια  για ένα νέο ξεκίνημα.

8.      Ας αποφεύγουμε τις αρνητικές και απαισιόδοξες σκέψης. Ας σκεφτόμαστε με ένα θετικό, αισιόδοξο και δημιουργικό τρόπο. Έτσι χτίζεται  μέσα μας η δύναμη για πρωτοβουλίες και καινοτόμες δράσεις, η εξέλιξη μας καλλιεργείται από μας, με βάση την  ισχυρή  αυτοεκτίμησή.

Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο,  ότι δεν ζημιώνουμε κανέναν αν έχουμε υψηλή αυτοεκτίμηση! Αντίθετα, φαίνεται ότι αυτή η θετική στάση, η «γενναιοδωρία» προς τον εαυτό μας, μας κάνει περισσότερο υποστηρικτικούς, βοηθητικούς  και δεκτικούς  απέναντι στους άλλους και απέναντι σε νέα πεδία δράσης και δραστηριοτήτων.

www.michalopoulou.gr