ΟΡΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ.

ΟΡΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ. 

Σοφία Π. Μιχαλοπούλου.

www.michalopoulou.gr
Κλινική Ψυχοπαθολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια 
UniversitéParisVIII

St.DenisVincennes,Paris,France                                                                                               
info@michalopoulou.gr👇😊

 

Τα  όρια αποτελούν  το κλειδί για τη διασφάλιση υγιών, και ισότιμων διαπροσωπικών σχέσεων. Προσδιορίζουν  το μέτρο του σεβασμού και της εκτίμησης  στον ίδιο μας τον εαυτό. Ορίζουν ποιες συμπεριφορές είναι αποδεκτές από τους  γύρω μας και ποιες δεν είναι. Κάποιες φορές στις στενές διαπροσωπικές μας σχέσεις, θεωρούμε πως τα όρια δεν χρειάζονται , καθώς έχει επικρατήσει η άποψη, πως αυτά δεν αποτελούν ένδειξη εμπιστοσύνης. Στην πραγματικότητα όμως δεν ισχύει.

 Και πώς ορίζεται το όριο;

 Η  λεπτή γραμμή  ορίζει πού τελειώνει ο δικός μας χώρος και πού αρχίζει του άλλου ατόμου. Όταν τα όρια είναι καθορισμένα και συγκεκριμένα  και από τις δύο πλευρές, αυτό βοηθάει να αναγνωρίζουμε  τις ανάγκες και τα συναισθήματά τα δικά  μας και του άλλου.

Το πως αισθανόμαστε και πως διαχειριζόμαστε, όταν  μας αποδέχονται, είναι βίωμα το οποίο παίζει πρωταρχικό  ρόλο στις διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις μας. Υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι επιθυμώντας να γίνουν αρεστοί και αποδεκτοί, τόσο στο επαγγελματικό όσο και στο κοινωνικό περιβάλλον, δεν βάζουν όρια μεταξύ των ίδιων και των άλλων με αποτέλεσμα να νιώθουν εξαντλημένοι. Καταλήγουν να  σπαταλούν τον χρόνο τους και την ενέργειά τους για να εκπληρώσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο  τα αιτήματα των άλλων βάζοντας τα σε προτεραιότητα, παραγκωνίζοντας  τις δικές τους δραστηριότητες, τα δικά τους συναισθήματα και επιθυμίες. 

 

 Είναι αναγκαίο να λεκτικοποιήσουμε και να εξηγήσουμε ξεκάθαρα στο συνάνθρωπό μας ποιες είναι οι  ανάγκες μας , τι επιθυμούμε και τι μας ενοχλεί. Αν δεν εκφράσουμε το συναίσθημά μας , ο άλλος δεν μπορεί να εισχωρήσει στο μυαλό μας και να ξέρει τι θέλουμε. Θέτοντας ορισμένους κανόνες σε μία σχέση δε σημαίνει πως δεν αγαπώ και δε σέβομαι τον άλλον, έτσι  εκφράζουμε την εκτίμηση μας στο πρόσωπο που έχουμε απέναντί μας  καθώς είμαστε ξεκάθαροι από τη αρχή, αποτρέποντας  και πιθανές παρερμηνείες και  παρεξηγήσεις.

Καθοριστικό  ρόλο, ο τρόπος που επιλέγουμε ώστε να βάλουμε τα προσωπικά μας όρια σε κάθε σχέση.  Βάζω όρια δεν σημαίνει πως επιβάλλω στον άλλο τις δικές μου ανάγκες, απλά θέτω τις δικές μου επιλογές και  προϋποθέσεις για αυτή τη σχέση, σεβόμενος και αναγνωρίζοντας και τις δικές του. Στόχος της σχέσης είναι να μπορέσουμε να βρούμε μια κοινή γραμμή που θα μοιραστούμε, θα συνεργαστούμε , θα αλληλοεπιδράσουμε, ενδεχομένως και να συμπορευτούμε.

 Βάζουμε  όρια  με αποτελεσματικότητα!

Τα όρια μπορούμε να τα θέσουμε  σε κάθε είδους σχέση, όπως είναι η ερωτική, η οικογενειακή, η κοινωνική, η φιλική και η επαγγελματική. Υπάρχουν κάποια κριτήρια και κανόνες  που βοηθούν  στην αποτελεσματικότητα τους.

               Αυτογνωσία.

 Όσο καλύτερα γνωρίζουμε τον εαυτό  μας,  τόσο καλύτερα θα μπορούμε να είμαστε αυθεντικοί, ειλικρινείς  και σταθεροί στα όρια, που θα θέσουμε. Όταν γνωρίζουμε, για παράδειγμα, τι πραγματικά μας ενοχλεί και δεν αντέχουμε,  τότε πολύ πιο εύκολα το συζητάμε  με τους γύρω μας. Όταν κάνουμε μια δουλειά ενθαρρύνουμε τον εαυτό μας να κάνουμε όσα περισσότερα μπορούμε μόνοι μας, επιμερίζοντας την κάθε εργασία σε μικρότερα κομμάτια, τα οποία είναι και ευκολότερο να υλοποιηθούν. Πριν ζητήσουμε βοήθεια, τουλάχιστον να αναρωτηθούμε εάν μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά μόνοι μας.

 

Εκφράζουμε τις επιθυμίες  μας.

Εφόσον τις γνωρίζουμε πολύ καλά, τις λέμε και στους τρίτους. Ο λόγος μας είναι άμεσος και απλός, μιλάμε ξεκάθαρα για μας, δεν εκφραζόμαστε εμμέσως, έχουμε οπτική  επαφή με τα άτομα  και υποστηρίζουμε τις θέσεις μας.  Δεν εξαρτόμαστε από την έγκριση των άλλων. Ακόμα και εάν γίνεται κάτι τέτοιο τουλάχιστον ας γνωρίζουμε ότι εμείς και μόνο εμείς το επιτρέπουμε.

 

Τα ορίων δεν χρειάζονται ένταση και θυμό. 

Τα όρια δεν είναι εργαλείο τιμωρίας,  εκδίκησης, επίθεσης  στον συνάνθρωπο μας. Όταν χρησιμοποιούνται με αυτόν τον τρόπο, τότε είναι που χτίζεται το τείχος της απομόνωσης ,του αποκλεισμού και της έλλειψης επικοινωνίας. Αποφεύγουμε να  προσκολλόμαστε σε άλλους. Βασιζόμαστε στον εαυτό μας και στη δική μας εσωτερική δύναμη!

 

 Σεβασμός των  ορίων  των άλλων. 

Μόνο όταν σεβαστείς τα σύνορα, τα όρια  του «απέναντι » σου, θα δώσεις και στα δικά σου σύνορα σαφή  εικόνα και πλαίσιο. Όταν υπάρξουν αντιπαραθέσεις και  αντικρουόμενα όρια, τότε θα βοηθήσει στην επικοινωνία  η διαπραγμάτευση με όρους αμοιβαίας υποχώρησης και προσαρμογής.

Επαναπροσδιορισμός  και υπενθύμιση των ορίων. 

Τα όρια δεν τα βάζουμε μία φορά μόνο. Τα όρια μπορούν να αναπροσαρμοστούν ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες και φάσεις ζωής, για να παραμείνουν και να λειτουργήσουν  διαχρονικά, χρειάζονται ενίσχυση, υποστήριξη, καλλιέργεια και ανατροφοδότηση , αυτό αποδίδει όταν το υπενθυμίζουμε  στον εαυτό μας και στα άλλα άτομα που τα αφορά.

Να θυμόμαστε ότι, με  το πέρασμα του χρόνου, τα όρια μας επαναπροσδιορίζονται, καθώς οι ανάγκες και τα θέλω μας αλλάζουν. Για παράδειγμα μπορεί ο χρόνος που αφιερώνουμε στον εαυτό μας ή  στους φίλους μας να μειωθεί, λόγω αυξημένων επαγγελματικών, κοινωνικών υποχρεώσεων. Αυτό που πρέπει να έχουμε στην σκέψη μας , είναι ότι αρκετές φορές οι άνθρωποι γύρω μας  ανησυχούν, δυσκολεύονται να αποδεχτούν και να κατανοήσουν τις αλλαγές που συμβαίνουν με  τα όρια που βάζουμε . Συχνά  είναι πιθανόν να διαφοροποιηθούν και να κλονιστούν οι ισορροπίες. Να έχουμε στο νου μας ,ότι  μόνο εμείς  μπορούμε  να προστατεύσουμε  τον εαυτό μας  και να θέσουμε  τα όρια που χρειαζόμαστε, ώστε σε πρώτο στάδιο  να αναπτυχθούμε και να εξελιχτούμε συναισθηματικά και αργότερα να προχωρήσουμε δημιουργώντας ότι επιθυμούμε.

 

 

 

Γνωρίζουμε τους Ψυχαναγκασμούς μας!

 

Ψυχαναγκασμοί στην καθημερινότητα.

Στην καθημερινότητα μας  όλοι  γνωρίζουμε ορισμένες ήπιες μορφές καταναγκασμού. Πολλοί από εμάς κάνουμε πράγματα με την ίδια σειρά, με τον ίδιο τρόπο, προσέχουμε και προστατευόμαστε από σημάδια ενδεχόμενης  κακοτυχίας, π.χ.  ( Τρίτη και 13, μαύρες γάτες κ.α),ωστόσο, κάποιοι από μας, δίνουν υπερβολική σημασία και τους απασχολούν έντονα. Πολλές φορές,  έρχονται σκέψεις οι οποίες φαίνονται παράλογες, εκτός πραγματικότητας, αλλά  είναι δύσκολο να τις προσπεράσουμε και να απαλλαγούμε από αυτές. Κάποια  άτομα μας  φαίνονται πολύ διαφορετικά στην συμπεριφορά τους. Διακρίνονται για την σοβαρότητα, την τυπικότητα,  την ακρίβεια, την αξιοπιστία, την επιδεξιότητά τους, την σχολαστικότητα τους, όμως απουσιάζει  ο αυθορμητισμός. Η μεγάλη ανάγκη τους για προστασία τους οδηγεί υποχρεωτικά  σε μία ιδιόρρυθμη επαναλαμβανόμενη  συμπεριφορά σε συνδυασμό με πολύ συγκέντρωση, επανάληψη και επιτήδευση. Η προσωπικότητα αυτών των ατόμων είναι ιδιαίτερα καταναγκαστική, δηλαδή, σύμφωνα με την   επίσημη ορολογία της λέξης είναι : η εξωτερική δύναμη/ενέργεια που οδηγεί τους ανθρώπους να κάνουν πράγματα παρά τη θέλησή τους καθώς και το αποτέλεσμα αυτής της ενέργειας

 

Η καθημερινότητά, αυτών των ατόμων, διακρίνεται από επιμέλεια, προσοχή και ακρίβεια. Οι ενέργειες τους στηρίζονται στην δομή και την  οργάνωση, για την διεκπεραίωση  του πιο απλού έως του πιο σύνθετου έργου. Αυτό που πρέπει να πούμε  είναι πως αυτοί οι άνθρωποι μοιάζουν να είναι ανάμεσα σε δύο ζωές, αυτή που είναι σαν όλων  μας και αυτή στην οποία ισχύουν μόνο για τους ίδιους οι δικοί τους κανόνες, με τα δικά τους μέτρα και σταθμά. Μπορεί να γνωρίζουν πως οι φόβοι τους και οι φοβίες τους είναι  περιττοί χωρίς λογικοί, όμως αυτό δεν τους βοηθάει, ούτε τους επιτρέπει να απελευθερωθούν από αυτούς.

 

Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή ή ΙΨΔ , όπως ορίζεται επιστημονικά ,περιλαμβάνεται στην ομάδα των αγχωδών διαταραχών και αυτές με τη σειρά τους στην ευρύτερη ομάδα των νευρώσεων. Χαρακτηρίζεται είτε από ιδεοληψίες, που  αναφέρονται  σε επίμονες και επαναλαμβανόμενες ιδέες παρορμήσεις ή εικόνες που βιώνονται ως παρείσακτες ή και απρόσφορες και δημιουργούν στον πάσχοντα έντονο άγχος ή δυσαρέσκεια. Επίσης από ψυχαναγκασμούς , οι οποίοι  αναφέρονται σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές που στοχεύουν στην εξαφάνιση ή μείωση του άγχους, παρά στην ευχαρίστηση ή την ικανοποίηση του ατόμου.

 Ακόμη κάποιες φορές εμφανίζονται συμπτώματα και  από τα δύο μαζί, με αποτέλεσμα ψυχοπαθολογικές εκδηλώσεις που συνιστούν πηγή δυσφορίας και εγκλωβισμού, για το άτομο και απασχολούν σημαντικό μέρος από το χρόνο του και από την επαγγελματική, κοινωνική και την συναισθηματική του ζωή. Οι περισσότεροι πάσχοντες αναγνωρίζουν τον παθολογικό χαρακτήρα αυτών των καταναγκασμών καθώς και ότι είναι ανούσιοι και διογκωμένοι, ωστόσο είναι  αδύνατον από τους ίδιους να τους περιορίσουν ή να τους σταματήσουν. Η κατάθλιψη, προϋπάρχει ή ακολουθεί , συχνά  εμφανίζεται και  ταυτόχρονα με την διαταραχή.

 

Η  εικόνα της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής.

Οι ιδεοληψίες είναι μια από τις κύριες εκδηλώσεις της διαταραχής. Πρόκειται για ιδέες, αναπαραστάσεις και παρορμήσεις που επιβάλλονται στη σκέψη του ατόμου, παρά το γεγονός ότι αυτό προσπαθεί να τις διώξει.

Οι ιδεοληψίες μπορεί να είναι  :

Φοβικές ιδεοληψίες. Η έλλειψη καθαριότητας,  ο κίνδυνος μόλυνσης, η μικροβιοφοβία, οι ασθένειες, τα ατυχήματα, ο θάνατος .

Ιδεατές ιδεοληψίες. Ο ασθενής οδηγείται σε συνεχείς επαληθεύσεις για να περιορίσει τους φόβους του, κάτι το οποίο διαρκεί για λίγο Για παράδειγμα, το άτομο, μπορεί να έχει αμφιβολίες για το αν κλείδωσε την πόρτα , αν έκλεισε την κουζίνα, τα φώτα, τις ηλεκτρικές συσκευές, αν ολοκλήρωσε τις υποχρεώσεις του, την εργασία του, ενώ ήδη το έχει ελέγξει.

Ιδεοληπτικές παρορμήσεις. Πρόκειται για την αίσθηση του ατόμου ότι κινδυνεύει να κάνει πράξεις ή να πει  λέξεις ή φράσεις ανήθικες, οι οποίες είναι κυρίως σε αντίθεση με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται και άθελα του να προσβάλλει. Για παράδειγμα, να ξεστομίσεις ιερόσυλες λέξεις και βωμολοχίες, χωρίς να το επιθυμεί π.χ θα μπορούσαμε απλοϊκά να πούμε, ότι εκφράζονται από το άτομο, αυτές οι «κακές λέξεις», με μια μορφή τικ, αντανακλαστικά. Συχνά τα άτομα με ΙΨΔ πιστεύουν πως  η σκέψη μιας ιδεοληψίας μπορεί να την πραγματοποιήσει άμεσα και να τους συμβεί το αναπάντεχο.

Οι ψυχαναγκασμοί: αποτελούν άλλο ένα βασικό  σύμπτωμα της διαταραχής . Πρόκειται για επαναληπτικές συμπεριφορές που έχουν τη μορφή εξωτερικών ή εσωτερικών πράξεων που επιβάλλονται από το ίδιο το άτομο στον τρόπο που θα πράξει. Συχνά παίρνουν τη μορφή τελετουργίας, έχουν έναν επαναληπτικό χαρακτήρα με σκοπό, να μειωθεί το άγχος που είχε δημιουργηθεί και να ανακουφιστεί ο φόβος.

Τρόποι αντιμετώπισης.

Η διάγνωση της διαταραχής, είναι ένα καλό βήμα για να μπορέσει να ακολουθήσει  ο ασθενής την αντιμετώπιση της , συνήθως   η λήψη εξειδικευμένης  φαρμακευτικής αγωγής είναι υποχρεωτική, από τον θεράποντα γιατρό. Επίσης, προτείνονται και οι θεραπείες της συμπεριφοράς είναι σχετικά εύκολα εφαρμόσιμες και βραδείας διάρκειας και έχουν καλά αποτελέσματα. Σε αυτή την προσέγγιση, ο ασθενής έρχεται αντιμέτωπος εκούσια  με το αντικείμενο ή ιδέα που τον φοβίζει, είτε ρεαλιστικά είτε φαντασιωσικά και ταυτόχρονα παροτρύνεται να αποφύγει την τελετουργία με την υποστήριξη, την δομή και το θεραπευτικό πλαίσιο  που του παρέχει ο θεραπευτής.

Πίσω από κάθε σύμπτωμα κρύβεται και μια ανάγκη, μια επιθυμία που δεν έχει εκφραστεί. Ακόμη και σε ακραίες καταστάσεις, όπως μια σοβαρή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, υπάρχει λύση και δεν είναι άλλη από το να δωθεί το κατάλληλο πλαίσιο  στο άτομο να εκφράσει και να συνειδητοποιήσει αυτό που του συμβαίνει, αυτό που τον κυριεύει ως συναίσθημα και τον οδηγεί στις αναγκαστικές επαναλήψεις. 

 

Bad mood ή Κακή διάθεση...και όμως διορθώνεται!!!

Κακή διάθεση ή Δυσθυμία;

Σοφία Π. Μιχαλοπούλου

Κλινική Ψυχοπαθολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια- Οικογενειακή Σύμβουλος ενηλίκων και παιδιών

www.michalopoulou.gr- info@michalopoulou.gr

Η λέξη δυσθυμία προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη θυμός που θα πει ψυχή και το πρόθεμα δυσ- που δίνει αρνητικό πρόσημο στην σημασία της. θα μπορούσαμε να πούμε ότι κυριολεκτικά  σημαίνει κακόθυμος.  Είναι συνώνυμο της λέξης κακόκεφος και η ψυχιατρική έννοια δηλώνει  μια μορφή  κλινικής κατάθλιψης. 

Η δυσθυμία ως ψυχιατρικός όρος αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια και περιλαμβάνεται στις καταθλιπτικές διαταραχές. Χαρακτηριστικά της δυσθυμίας είναι τα χρόνια συμπτώματα, κατάθλιψης. Σε αντίθεση με τη μείζονα κατάθλιψη το άτομο δεν έχει σοβαρής μορφής  μειωμένη λειτουργικότητα ενώ τα συμπτώματα είναι πιο ήπια.  Όταν  τα συμπτώματα εκτείνονται στο χρόνο ορίζει  τη δυσθυμία ως μια διαταραχή χρόνιας φύσης.

Τα αίτιά της, δυσθυμίας δεν έχουν ερευνηθεί ολοκληρωμένα, η επιστημονική κοινότητα  θεωρεί  ότι η ανάπτυξή της είναι πολύπλευρη και  πολυπαραγοντική. Έτσι, ο συνδυασμός περιβαλλοντικών, βιοχημικών, γενετικών,κοινωνικών  και κληρονομικών παραγόντων θεωρείται ο πιο αντιπροσωπευτικός. 

Κυρίαρχη θέση έχουν τα  στρεσογόνα γεγονότα της ζωής όπως θάνατος οικογενειακού προσώπου, κακοποίηση, συναισθηματική στέρηση, ψυχολογική βία, μετατραυματικό στρες, οικονομική πίεση, διαταραγμένες σχέσεις με το οικογενειακό περιβάλλον, συμβάλλουν στην ανάπτυξη της κατάθλιψης. 

Πολλοί  παράγοντες όπως η κοινωνική απομόνωση και αποκλεισμός, οι ψυχοσωματικές  χρόνιες ασθένειες, οικονομικές αλλαγές, οικογενειακά προβλήματα και δύσκολα απρόοπτα  γεγονότα στη ζωή μπορούν να συμβάλλουν στην παρουσία της δυσθυμίας.

Τα  συμπτώματα  της ψυχικής διαταραχής είναι:

-μειωμένη ενεργητικότητα και αίσθημα εξάντλησης και κόπωσης

-έλλειψη  συγκέντρωσης

-συναίσθημα θλίψης και μελαγχολίας

-χαμηλή αυτοεκτίμηση και έντονη αρνητική αυτοκριτική

-απώλεια σεξουαλικού ενδιαφέροντος και πεσμένη ερωτική διάθεση (libido)

-εκνευρισμός,οξύτητα και  θυμός    

- απαισιοδοξία και αρνητικάσυναισθήματα

-ανηδονία(έλλειψη άντλησης ευχαρίστησης από δραστηριότητες που άλλοτε έδιναν ευχαρίστηση)

-αϋπνία ή υπερυπνία 

-διαταραχή διατροφής

 Τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να έχουν διάρκεια τουλάχιστον ένα χρόνο  για να θεωρηθούν δυσθυμίακαι να έχουν συχνότητα και διάρκεια.

Σύμφωνα με ευρωπαικές έρευνες, το 0,8%-6% του πληθυσμού θα εμφανίσει σε κάποια περίοδο  της ζωής του δυσθυμία. Εφόσον δεν υπάρξει θεραπευτική αντιμετώπιση, η δυσθυμία θα συνεχιστεί να κάνει την εμφάνιση της. Είναι σημαντικό να γίνει έγκαιρη διάγνωση της νόσου, για να μην υποφέρει το άτομο και το περιβάλλον του, από την υπερβολλικά "κακή διάθεση" . 

Το ουσιαστικό είναι  να  μπορούμε να τη διαχειριστούμε  σωστά, να την πολεμήσουμε  και να έχουμε καλύτερες μέρες νικώντας την.Υπάρχουν αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης της κακής διάθεσης:

1. Μάθετε να αναγνωρίζετε και να εντοπίζεται την κακή σας φάση και την άσχημη διάθεση.

2. Χρησιμοποιείστε τη σωματική άσκηση, για καταπολέμηση της κατάθλιψη, τα σπορ ενισχύουν τη συναισθηματική ισορροπία.

3. Χαλαρώστε σωματικά, το χειροπρακτικό  μασάζ χαλαρώνει τους μυς και βελτιώνει την ψυχική διάθεση, βοηθούν στην ευεξία και  χαλάρωση.

4. Διαβάστε ένα βιβλίο, ταξιδέψτε, δείτε μια ταινία, ξεκινείστε μια δραστηριότητα, ακούστε μουσική, περπατήστε στηνπόλη σας, μιλήστε με ένα φίλο, αλλάξτε περιβάλλον.

5. Συναναστραφείτε με αισιόδοξους, θετικούς, ευχάριστους, ευτυχισμένους, δυναμικούς ανθρώπους, εκφραστείτε,δείτε τα πράγματα πιο ανάλαφρα, το χιούμορ βοηθάει!

6.Θέσε ένα στόχο, οι έρευνες , έδειξαν  ότι οι άνθρωποι που θέτουν στόχους, έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι ευτυχισμένοι και να βρίσκουν το κίνητρό για να ξεφεύγουν από τη μιζέρια, την κακή διάθεση  και τη θλίψη. Οι άνθρωποι που θέτουν στόχους, και προσπαθούν με όλες τις δυνάμεις τους να τους πετύχουν έχουν λιγότερο συχνά κακή διάθεση και δεν νιώθουν συνεχώς πεσμένοι ψυχολογικά και κακοδιάθετοι.

7.Η θεραπεία της δυσθυμίας μπορεί να είναι είτε φαρμακευτική με ψυχιατρική παρακολούθηση ή ψυχοθεραπευτική, επίσης και συνδυασμός των δύο.

Πίστεψε στον εαυτό σου!

ΆΡΘΡΟ της Σοφίας Π. Μιχαλοπούλου

Σοφία Π. Μιχαλοπούλου.

Κλινική Ψυχοπαθολόγος -Ψυχοθεραπεύτρια παιδιών, εφήβων και ενηλίκων.

Αυτοεκτίμηση.

Πιστεύεις στον εαυτό σου;

Ένα τόσο απλό ερώτημα, με ευρύ  περιεχόμενο και με μια  δυσκολία για μια  σταθερά αυτοεκτίμηση.

Η αυτοεκτίμησή μας, αυτό  που αισθανόμαστε και πιστεύουμε για  μας, επηρεάζει πολλές  όλες πτυχές και αποφάσεις  της ζωής μας.

Εκπαιδευτική επίδοση, επαγγελματικές επιλογές, φιλοδοξίες, στόχοι,  κοινωνική συμπεριφορά, διαπροσωπικές σχέσεις, ψυχική ισορροπία, οικογενειακοί δεσμοί, φαίνεται να βρίσκονται σε άμεση σχέση και συνάρτηση με αυτή την «προσωπική μας εκτίμηση και για την αξία μας ως άτομα».

Και ενώ φαίνεται να  καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό είναι να πιστεύει κανείς στον ίδιο , το ερώτημα είναι γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους, ενώ κάποιοι άλλοι, ακόμα και με πολλά  περισσότερα προσόντα, αμφιβάλλουν για τις ικανότητες τους και την γνώμη τους, και δεν πιστεύουν  στον εαυτό τους; 

Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί η αυτοεκτίμηση είναι κάτι που μαθαίνεται και που καλλιεργείται. Κανείς δε γεννιέται έχοντας κάποιο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό που καθορίζει την  εικόνα του, όσον αφορά την αυτοεκτίμηση του. Άλλωστε τους πρώτους μήνες της ζωής μας, τα βρέφη, δεν είναι καν σε θέση να ξεχωρίσουν  τον εαυτό τους από την μητέρα. Η εικόνα του εαυτού προκύπτει  σταδιακά, καθώς το άτομο μεγαλώνει, μέσα από τις εμπειρίες του, τα βιώματα του και κυρίως μέσα από τη σχέση του και την αλληλεπίδραση  με το περιβάλλον.

Πώς καταλαβαίνουμε ότι έχουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση;

Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζονται από αισθήματα ανασφάλειας, κατωτερότητας και ανησυχίας. Ασχολούνται υπερβολικά με αυτό που οι άλλοι σκέφτονται και λένε γι’ αυτούς και δεν έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους, στις επιλογές τους, τις επιθυμίες τους  και στην γνώμη τους. Αναφέρονται στον εαυτό τους με αρνητικούς χαρακτηρισμούς και υποτιμούν τα θετικά τους στοιχεία, ενώ επηρεάζονται πολύ από τα αρνητικά σχόλια των άλλων και στεναχωριούνται υπερβολικά από τις αποτυχίες τους. Για όλους αυτούς τους λόγους βιώνουν δυσκολίες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, δυσκολία στην συνεργασία και την επικοινωνία, είναι πιο ευάλωτοι σε ενδεχόμενη  εμφάνιση άγχους και κατάθλιψης. Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση σε μια προσπάθεια να καλύψουν την ανασφάλειά τους μιλούν για τους ίδιους και προβάλλουν υπερβολικά τον εαυτό τους, έχουν την ανάγκη  να πείσουν τους άλλους για την αξία τους και την ικανότητα τους, συχνά  προσπαθούν να αντιγράψουν άλλα άτομα που θαυμάζουν και  θεωρούν επιτυχημένα.

Χαμηλή αυτοεκτίμησης, δε σημαίνει απουσία  ικανοτήτων……

 Ο  κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του δυνατά σημεία και ταλέντα, οπότε ας ανακαλύψουμε και ας αξιοποιήσουμε τα δικά μας. Συγχρόνως θα ήταν χρήσιμο να αναγνωρίσουμε και τα αδύνατα σημεία μας (π.χ. μειωμένη κοινωνικότητα) και να προσπαθήσουμε να τα βελτιώσουμε ή να τα ενισχύσουμε (π.χ. με το να γραφτούμε σε έναν σύλλογο που θα μας βοηθήσει να γνωρίσουμε καινούργιους ανθρώπους). Αντί λοιπόν να στενοχωριόμαστε για όσα δεν μας αρέσουν στον εαυτό μας, μπορούμε να προσπαθήσουμε να τα αλλάξουμε. Αν κάποια από αυτά πάλι δεν αλλάζουν (π.χ. το ότι είμαστε πολύ κοντοί), ας επιστρατεύσουμε το χιούμορ μας ώστε να τα διακωμωδήσουμε.

Βοηθητικό είναι  να θέσουμε στόχους και να οργανώσουμε ρεαλιστικά πλάνα για την επίτευξή τους. Η λέξη ρεαλιστικά έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς προβλήματα δεν συνοδεύουν μόνο μια πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλά και μια υπερβολικά υψηλή (π.χ. μη ρεαλιστικά επενδυτικά σχέδια). Μπορούμε να εφαρμόζουμε τους στόχους μας με τον δικό μας ρυθμό και τρόπο, αρκεί να παραμένουμε όσο γίνεται πιο πιστοί στο πλάνο μας, γιατί οι συνεχείς αναβολές έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα: συμβάλλουν στη μείωση της αυτοεκτίμησης. Τέλος, θα μας βοηθούσε να μάθουμε να διαχωρίζουμε την καλοπροαίρετη κριτική από τη συνεχή και αδικαιολόγητη επίκριση. Η πρώτη είναι ιδιαίτερα χρήσιμη και μπορούμε να την αξιοποιήσουμε θετικά για την προσωπική μας αυτοβελτίωση, ενώ η δεύτερη καλύτερα να αγνοείται.

Αντιμετώπιση της χαμηλής αυτοεκτίμησης.

Βλέπουμε ότι υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί που δημιουργούν και συντηρούν το αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης. Από την περιγραφή και την παρατήρηση τους διαφαίνονται άμεσα και οι τρόποι αντιμετώπισής τους.

Ας δούμε μερικές σκέψεις που βοηθούν, ενισχύουν  και ενδυναμώνουν την αυτοεκτίμησή μας:

1.      Να χαιρόμαστε για την  επιτυχία μας.
 

2.      Οποιαδήποτε αποτυχία, έχει ένα δίδαγμα και  είναι ευκαιρία για μια νέα δράση.
 

3.      Κάθε αποτυχία κρύβει μέσα της ευκαιρίες για νέες προοπτικές.
 

4.      Όταν αποτυχαίνουμε σε κάτι δεν σημαίνει ότι φταίμε. Ωστόσο η ανάλυση και η επεξεργασία μιας κατάστασης  μας βοηθάει στον απολογισμό.
 

5.      Αν  δεν  κατορθώσαμε κάτι , δεν πρέπει να στεναχωριόμαστε  ή να ρίχνουμε το φταίξιμο στον εαυτό μας. Οι ενοχές δεν βοηθούν. Πάντα συμβαίνουν  τέτοιες καταστάσεις διότι είναι αναπόφευκτες.
 

6.      Να εστιαζόμαστε στα θετικά των προσπαθειών μας. Να βλέπουμε τι κάναμε, τι πέτυχε και να αντλούμε πληροφορίες που θα εφαρμόζουμε σε νέες μελλοντικές μας προσπάθειες.
 

7.      Οι προσδοκίες μας στη ζωή πρέπει να είναι ρεαλιστικές, σύμφωνα με τα δεδομένα μας. Να βάζουμε τον στόχο στο ύψος των δυνατοτήτων μας. Κανένας δεν είναι τέλειος, τα  λάθη είναι για όλους. Η επιείκεια και η συγχώρεση μειώνουν το άγχος και την ψυχική αδυναμία . Ταυτόχρονα δίνουν δύναμη και θετική ενέργεια  για ένα νέο ξεκίνημα.

8.      Ας αποφεύγουμε τις αρνητικές και απαισιόδοξες σκέψης. Ας σκεφτόμαστε με ένα θετικό, αισιόδοξο και δημιουργικό τρόπο. Έτσι χτίζεται  μέσα μας η δύναμη για πρωτοβουλίες και καινοτόμες δράσεις, η εξέλιξη μας καλλιεργείται από μας, με βάση την  ισχυρή  αυτοεκτίμησή.

Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο,  ότι δεν ζημιώνουμε κανέναν αν έχουμε υψηλή αυτοεκτίμηση! Αντίθετα, φαίνεται ότι αυτή η θετική στάση, η «γενναιοδωρία» προς τον εαυτό μας, μας κάνει περισσότερο υποστηρικτικούς, βοηθητικούς  και δεκτικούς  απέναντι στους άλλους και απέναντι σε νέα πεδία δράσης και δραστηριοτήτων.

www.michalopoulou.gr