Tα νέα της Ψυχολογίας από την Σοφία Π. Μιχαλοπούλου | Κλινική Ψυχοπαθολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια MSc

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο εθισμός και η επίδραση στην σχέση μας.

Ο όρος μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ή αλλιώς social media) αναφέρεται στα μέσα αλληλεπίδρασης ομάδων ανθρώπων μέσω διαδικτυακών κοινοτήτων. Τα social media εμφανίζονται σε διάφορες μορφές όπως πχ. ιστολόγια, ιστοσελίδες όπως το Facebook, blogs και  φόρουμς.

Τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των ανθρώπων γενικά, αλλά και των Ελλήνων συγκεκριμένα. Σύμφωνα με πανελλήνια έρευνα του εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (ELTRUN), του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, για την «Στάση, αξιοποίηση και εμπιστοσύνη των Ελλήνων στα social media», οι Έλληνες χρήστες μπορούν να χαρακτηριστούν ως έμπειροι, αφού το 50% δηλώνει ότι χρησιμοποιεί τα social media πάνω από 3 χρόνια. Το 68% των Ελλήνων επισκέπτεται σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. facebook) και το 60% blogs και forums. Επίσης 1 στους 2 Έλληνες αναζητά πληροφορίες σε σελίδες με αξιολογήσεις χρηστών. Η έρευνα διεξήχθη στα τέλη του 2011 με 1050 έμπειρους χρήστες του Internet που είναι ενεργοί στις ηλεκτρονικές συναλλαγές και αγορές.

Είναι ένα ,επαγγελματικό εργαλείο, καλή παρέα, τρόπος να επικοινωνείς με όσους είναι μακριά και πολλά ακόμη θετικά στοιχεία υπάρχουν να αναφέρουμε , των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που συμπεριλαμβάνει  η καθημερινότητά μας. Εκεί, όμως, που μελετάς ένα άρθρο μια έρευνα  σχετικά με τη δουλειά σου και συνομιλείς με ένα συνάδελφο σου, ξαφνικά παρατηρείς ότι κάνεις συνεχώς like και  σερφάρεις αδιάκοπα. Αυτό  μπορεί να κάνει κακό  στη σχέση σου, στο γάμο σου. Πώς;

Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν από Αμερικανούς επιστήμονες, διαπιστώθηκε, ότι η έντονη ενασχόληση  με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμό  της ισορροπίας και της  ευτυχίας ανάμεσα στα ζευγάρια. Πιο συγκεκριμένα, μελέτες έδειξαν ότι όσοι ξοδεύουν πολύ χρόνο στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και ανταλλάζουν σχόλια και like με διαδικτυακούς φίλους, τόσο πιο εύκολα παρασύρονται και συνομιλούν με πρώην  σχέσεις ή με νέα φλερτ και νέες γνωριμίες. Μηνύματα που ξεκινούν με ένα «γεια τι κάνεις;» ή «πες μου για σένα, ή πες μου τα νέα σου» συνήθως, καταλήγουν σε συζητήσεις, ακόμα και σε συναντήσεις. Μάλιστα, οι μελέτες έδειξαν πως όσοι απίστησαν  μέσα σε ένα μακροχρόνιο δεσμό ή γάμο, είχαν τα social media ως σημείο αφετηρίας και ως έναυσμα και καλή αφορμή σε αυτή την περιπέτεια.
Επιπλέον αυτή η αναπλήρωση  της  πραγματικότητας με την εικονική προκαλεί εξάρτηση  που εξελίσσεται  σε απομόνωση, απόσυρση και θλίψη. Έρευνα του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου , πάνω σε 200 νέους μέχρι 20 ετών ,επιβεβαιώνει την σύνδεση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με συμπτώματα κατάθλιψης. «Από τη μια πλευρά οι νέοι τα λατρεύουν. Από την άλλη όσοι ξοδεύουν χρόνο συχνά καθημερινά κατ’ εξακολούθηση  είναι οι πιο ευάλωτοι στο στρες. Ζουν την ίδια αγωνία και άγχος  με τους παίκτες παιχνιδιών που δε σταματούν μέχρι να κερδίσουν. Παραμένουν συνδεδεμένοι από φόβο μη χάσουν κάποια σημαντική στιγμή. Όπως ακριβώς οι τοξικομανείς. Δεν είναι αποτελεσματικό   να σκεφτόμαστε τα άτομα με οποιαδήποτε χαρακτηριστικά εθισμού ως άτομα εξαρτημένα  αλλά πρέπει να ενημερωθούν και να καταλάβουν τις επιπτώσεις  της ασύδοτης χρήσης.  Ένα άτομο  εθισμένο στο Διαδίκτυο δεν μπορεί πλέον να συντονίσει, να  ελέγξει και να ρυθμίσει το χρόνο του και τη συμπεριφορά του στο Διαδίκτυο, αυτή είναι η ιδιαιτερότητα  της εξάρτησης . Χρειάζεται διάγνωση και  αντιμετώπιση από έναν ειδικό  επαγγελματία ψυχικής υγείας. Μπορούμε απλά να προτρέψουμε και να ενισχύσουμε το άτομο να αναζητήσει κατάλληλη βοήθεια για το  πρόβλημα υγείας του.

Η εξιδανίκευση και η τελειότητα που υπόσχονται οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης οδηγούν στη δημιουργία μιας εικονικής ευδαιμονίας και πλασματικής ευτυχίας που πολλές φορές οδηγούνται στην μελαγχολία και ενδεχομένως στην κατάθλιψη. Η έντονη χρήση των διαδικτυακών  κοινωνικών μέσων δημιουργεί ένα είδος αόρατης  υποχρέωσης  στους νέους, να είναι συνεχώς συνδεδεμένοι ώστε να ακολουθούν τις διαδικτυακές «φιλίες» τους. Αναπτύσσουν μία  εξάρτηση και αντικαθιστούν τις κοινωνικές συνήθειες της πραγματικής ζωής με τις online παρέες . Όσο περισσότερους φίλους έχουν, καθώς το ακροατήριο μεγαλώνει , γίνεται  μεγαλύτερη η ανάγκη  να είναι  καλύτεροι από τους άλλους και αρεστοί στους υπόλοιπους. Καθημερινά επιδιώκουν  να είναι ευχάριστοι  και μοναδικά πρωτότυποι ως χαρακτήρες και άτομα  στον «τοίχο» τους, στην σελίδα τους, στο blog τους.

Όταν η επικοινωνία είναι απρόσωπη ο χρήστης έχει την δυνατότητα  να προβάλλει τα  σημεία του εαυτού του, που θέλει  με τον βαθμό θετικότητας να αυξάνεται από την αποδοχή των άλλων χρηστών και διαδικτυακών φίλων . Έτσι αυξάνεται πλασματικά η αυτοεκτίμηση του ατόμου σε βαθμό τέτοιο ώστε να μειώνονται πολύ οι προσωπικές του αντιστάσεις, να χάνει τον έλεγχο. αναπτύσσοντας εικονικές συμπεριφορές . Ενώ όταν επικοινωνούν δύο άτομα πρόσωπο με πρόσωπο υπάρχουν διάφοροι κοινωνικοί παράγοντες οι οποίοι εμποδίζουν την άμεση και έντονη αλλαγή της ψυχικής τους κατάστασης, συντηρώντας ένα σταθερό πλαίσιο αλληλεπίδρασης και υγιούς διαλόγου.
Όσο και να βοηθούν  τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης  την online επικοινωνία άλλο τόσο πληγώνει  το αίσθημα ευτυχίας και της άμεσης ικανοποίησης του χρήστη από τη ζωή, το περιβάλλον και τον εαυτό του. Γι’ αυτό ας αποφευχθεί  η αλόγιστη χρήση και  επενδύστε  στην επικοινωνία (face-to-face) ,πρόσωπο με πρόσωπο.

Ας μην επιτρέψουμε στο γάμο μας, στη σχέση μας, ακόμα και αν βρίσκεται σε  κακή εποχή και περνάει  κρίση, να προδοθεί και να διαλυθεί από κάτι που ξεκίνησε ως like και κατέληξε σε ιδιωτική συνομιλία!